مرجعيت سياسي در يهوديت تا قبل از پيدايش صهيونيسم

سال سيزدهم، شماره سوم، پياپي 51، تابستان 1401، ص103-120
 

نوع مقاله: پژوهشي
* محمدرضا كريمي والا/ دانشيار گروه معارف اسلامي دانشگاه قم    r.karimivala@qom.ac.ir
اميرعباس مهدوي‌فرد/ دانشيار گروه معارف اسلامي دانشگاه قم    aa.mahdavifard@qom.ac.ir
احمد آقایي ميبدي/ دكتري مدرسي معارف اسلامي دانشگاه قم    aghaiahmad@gmail.com
دريافت: 06/12/1400 ـ پذيرش: 03/05/1401

چکيده
سخن از مرجعيت سياسي در حيات يک جامعه انساني، درواقع وارسي صاحبان حاکميت و اقتدار در آن جامعه است. در جامعه يهودي، هرچند پيدايش صهيونيسم و جعل دولتي با نماد حاکميت يهود، فصل جديدي فراروي اين جامعه، به‌ويژه در خصوص مرجعيت سياسي ـ البته با روبند سکولايزم ـ گشود، اما پرسش مهم آن است که در متن سنتي يهود، حقيقت مرجعيت سياسي از حيث منشأ حقانيت و حدود اقتدار آن چگونه است؟ و در اين بين نقش مردم چيست؟ اين نوشتار با جستاري اسنادي ـ تحليلي در پي پاسخ به اين سؤال‌ها سامان يافته و اين حقيقت را روشن ساخته است که دين يهود حاکميت اصيل و ذاتي را از آن خداوند مي‌داند، به‌گونه‌اي‌که بي‌اذن خداوند هيچ مرجعيتي داراي مشروعيت و حقانيت نيست. از اين نگاه، خداوند انبيا و سپس اوصياي آنها را براي رهبري مذهبي و سياسي برگزيد تا اقتدار الهي را در ميان مردم به ظهور رساند و سپس عالمان با اصناف گوناگون، سلسله مأذونان الهي در اعمال اقتدار در جامعه يهود را استمرار بخشيدند. از نظر ‌انديشه سياسي يهود، نقش مردم، نه ايجاد مشروعيت، بلکه عينيت بخشيدن به حاکميت مأذونان الهي بوده است.

کليدواژه‌ها: مرجعيت سياسي، يهوديت، تئوکراسي، صهيونيسم.