روند شکل‌گیری مفهوم انتزاعی نجات‌بخش در مسیحیت، بر اساس مباحثات سنت آگوستین با اسپسگان مانوی در متون افریقای قرون اولیة میلادی

سال دوازدهم، شماره چهارم، پياپي 48، پاييز 1400، ص103-116
 

نوع مقاله: پژوهشي
روشنک آذري / استاديار گروه زبان و ادبيات فارسي، دانشگاه فرهنگيان    azariroshanak@gmail.com
دريافت: 1398/4/24 ـ پذيرش: 1398/9/19

چکیده
ادعای اینکه عیسی(ع) جسم فیزیکی نداشته و مصلوب نشده است، اولین بار توسط شاخه‌های گنوستیک مسیحی، نظیر مانویانی که به شاخة مسیحیت ملحق شده بودند، مطرح شد. این امر تفاوتی اساسی بین مسیح‌شناسی مانوی و آیین سنتی مسیحی محسوب می‌شود. در این مقالة تحليلي ـ کيفي، ابتدا خلاصه‌ای از روند طرح تجسم الهی در پیکر عیسی مسیح بر اساس اناجیل و رسائل مسیحی، و سپس معرفی سه عیسایی که مانویان به آن باور داشتند، می‌آید. در ادامه، اثرپذیری متقابل این دو آیین در طرح تصویر عیسی(ع) به‌عنوان نجات‌بخش، بر اساس متون یافت‌شده از افریقای قرون اولیة میلادی بررسی شد. مباحثات اسپسگان مانوی با سنت آگوستین دربارة تجسم مادی یا الهی حضرت عیسی(ع) در هنگام آفرینش و تصلیب، با تکیه بر مطالب انجیل، نامه‌های پولس و متون مانویان، اساس تحلیل بود و نشان داد که روند شکل‌گیری مفهوم انتزاعی نجات‌بخش، یک اثرپذیری دوسویه در بین مسیحیان و مانویان، در قرون نخست میلادی بوده است.

کلیدواژه‌ها: مانویت، مسیحیت، مفهوم انتزاعی نجات‌بخش، سنت آگوستین.