بررسی جایگاه و اوصاف خدا در عقاید ارامنة ارتدکس ایران بر اساس دیوار‌نگارة کلیسای وانک

سال دوازدهم، شماره چهارم، پياپي 48، پاييز 1400، ص117-134
 

نوع مقاله: پژوهشي

عسگر ديرباز / دانشيار گروه فلسفه و كلام، دانشگاه قم
* محمد دين‌محمدي / دانشجوی دکتری اندیشه معاصر، دانشگاه المصطفی (ص)    mdm1360@gmail.com
محمدحسين رحيمي / طلبه پايه 9، مدرسه علميه امام صادق (ع)
دريافت: 1399/10/26 ـ پذيرش: 1399/7/12

چکیده

یکی از جوامع فعال و زندة تأثیرگذار مذهبی در ایران، مسیحیان ارمنی هستند که شناخت و تعامل سازنده با این گروه می‌تواند یکی از اولویت‌های گفتمان بین ادیانی و بین فرهنگی درون‌ساختاری در ایران قلمداد شود. مباحث اصول دین، یقیناً یکی از مقدم‌ترین و ابتدایی‌ترین سطوح گفتمانی با این گروه است که در بین آنها خداشناسی از اهمیت و تقدم فوق‌العاده‌ای برخوردار است. این مقاله درصدد پرداخت به این مقوله با روش تحلیل محتوای هنری قیاسی بر اساس دیوارنگاره‌های کلیسای وانک اصفهان است. تقدس و احترام ویژة نگارگری دینی در فضای ارتدکس به‌همراه انطباق کدهای هنری با مضامین بافت کتاب مقدس، موجب اعتبار و روایی و پایایی یافته‌های تحقیق مي‌گردد. در نهایت مشاهده می‌شود کدهای هنری، مضامینی چون خدای مهربان، برتر، ناظر، حکیم و حتی واحد و یگانه را به‌همراه خصوصیاتی چون جسمانی بودن و انسانی بودن، به‌خوبی به مخاطب خود القا می‌کند. شناسایی و تحلیل احتمالی برخی کدهای مخفی و مبهم هنری، مانند کبوتری در فضای چشم‌گونة حاضر در تصویر، یکی از یافته‌های جدید این تحقیق است که می‌تواند بهانه‌ای برای تحقیقات بعدی باشد.
کلیدواژه‌ها: ارامنه، اصول عقاید، خداشناسی، الهیات، دیوارنگاره، کلیسای وانک، هنر دینی.