مقايسه و بررسي مبادي اولية زهد در تصوف و تائوئيسم (باتكيه بر آراي فضيل‌بن‌عياض و يانگ‌چو)

قربان علمي / دانشيار دانشگاه تهران     gelmi@ut.ac.ir
حسين اميدي / كارشناس ارشد اديان و عرفان، دانشگاه تهران     Hosseinomidi2015@yahoo.com
محمدرضا خياط محمدي / كارشناس ارشد اديان و عرفان، دانشگاه تهران
چکیده
این مقاله با استفاده از منابع دست‌اول و با روش توصیفی ـ تحلیلی به مقایسة آراي فضیل‌بن‌عیاض، صوفی سدة دوم اسلامی و یانگ‌چو، زاهد سده‌های نخستین تائویی، در باب زهد می‌پردازد. ضرورت این تحقیق بر شباهت‌های ابتدایی مکتب تائویسم و تصوف در باب زهد است؛ که به‌ظاهر موجب یکسان دانستن مفهوم زهد در این دو مکتب می‌شود؛ زیرا تصوف اسلامی با زهد آغاز شد و شروع مکتب تائویسم هم زهد است. در مجموع باید گفت که در ظاهر، اقوال فضیل و یانگ‌چو، در مواردی شبیه هستند؛ اما به‌رغم شباهت‌های ظاهری، نتیجه می‌شود که فضیل زاهدی عارف، عابد، اهل ایثار و طالب حق است؛ در‌حالی‌که یانگ‌چو، صرفاً زاهدی دنیاگریز، مادی‌گرا و متمایل به حفظ خویشتن از رنج‌های دنیوی است که فاقد ارزش‌های متعالی به نوع انسان است. در نتیجه، مفهوم زهد در آراي فضیل‌بن‌عیاض بر یانگ‌چو برتری دارد.
کلیدواژه‌: زهد در تصوف، زهد در تائویسم، فضیل‌بن‌عیاض، یانگ‌چو.