بررسي نقش مغان در آيين و تاريخ ايران

سال نهم، شماره دوم، پياپي 34، بهار 1397

هانيه پاك‌باز / دانشجوي دكتري رشتة فرهنگ و زبان‌هاي باستاني ایران، واحد علوم و تحقيقات، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران، ايران    
     hanieh.pakbaz1@gmail.com
مهشيد ميرفخرايي (مسئول مکاتبات) / استاد بازنشستۀ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
محسن ابوالقاسمي / استاد بازنشستۀ دانشگاه تهران
دريافت: 02/12/1396 ـ پذيرش: 05/04/1397
چكيده
دربارة مغان، خاستگاه اصلی آنها، آیین، آداب و رسومشان بین محققان اختلاف نظرهای فراوانی وجود دارد. بعضی معتقدند آنها نه آریایی و نه سامی، بلکه قومی بودند که در ماد می‌زیسته‌اند، آنها را جادوگرانی زبده، دیوپرست، روحانیون کیش‌پیش زردشتی و مخالفان حقیقی زردشت می‌دانند که چون یارای مقاومت در برابر فراگیر شدن آیین زردشت را در خود نیافتند، به هیأت سردمداران دین زردشت درآمدند. برخی نيز آنها را وارثان برحق زردشت می‌دانند. برخی نيز معتقدند: آنان روحانیونی بودند که پذیرای پیام زردشت شدند و در رواج آن کوشیدند. بی‌شک مغان در ترویج آیین زردشت، تأثیری انکارناپذیر دارند. تأثیر مغان و آیین‌های منسوب به آنها، همانند کشتن خرفستران، خویدوده، به دخمه سپردن مردگان از ترس حملة دیو نسوش و همة تلاش آنها برای دیوزدایی در وندیداد و سایر کتب مذهبی زردشتیان، گویای همین واقعیت است.
کلیدواژه‌ها: مغان، دیوپرست، زردشت، دیو‌زدایی، وندیداد.