تحليلي بر ظرفيت تأثيرگذاري كشفيات نجع حمادي بر تاريخ و الهيات مسيحي

سال دهم، شماره چهارم، پياپي 40، پاييز 1398

محمدرضا اسدي / دانش‌پژوه دکتري اديان و عرفان، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني ره    reza.shaer@gmail.com
سيدعلي حسني / دانشيار مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني ره
دريافت: 23/05/1397 ـ پذيرش: 12/10/1397
چکیده
در سال 1945م اسنادي كهن در منطقة نجع حمادي مصر كشف شد كه قدمتي معادل سنّ اناجيل عهد جديد يا حتي بيش‌تر از آن دارد. مقايسة اين اسناد با كتاب مقدس مسيحيان و باورهاي مسيحي امروز، ناسازگاري‌هايي بنيادين ميان محتواي آنها را آشكار مي‌سازد؛ ناسازگاري در مسائلي همچون هويت و الوهيت عيسي، صليب و نجات، حجيت و مرجعيت كليسا، و نفي شريعت. پرسش اين است كه آيا اين اسناد مي‌تواند بر تاريخ و الهيات مسيحي تأثير بگذارد؟ هدف اين مقاله، واكاوي ميزان اعتبار ديني و تاريخي كشفيات نجع حمادي براي تأثيرگذاري بر تاريخ و الهيات مسيحي است. اين پژوهش كه با روش توصيفي ـ تحليلي انجام شده، نشان مي‌دهد كشف اين اسناد مي‌تواند با ممكن ساختن دسترسي اطلاعاتي مستقيم و گسترده‌تر به گنوسيان و مسيحيانِ متأثر از آنها، موجب آشنايي بيشتر با اناجيل و باورهاي گوناگون در صدر مسيحيت شود؛ اما وجود موانعي همچون ترديد در اعتبار تاريخي اين اسناد، اعلام‌هاي رسمي كليسا و پذيرش اهل بدعت بودن گنوسيان، سبب مي‌شود كه نگرش متفاوت مكشوفات نجع حمادي نتواند تأثير مستقيم و فراگيري بر الهيات مسيحي داشته باشد؛ اگرچه تأثيرگذاري بلندمدت و غيرمستقيم آنها بر مسيحيت، دور از انتظار نيست.
كليدواژه‌ها: نجع‌حمادي، برادران سمان، انجيل‌هاي اپوكريفا، انجیل توماس، انجيل حقيقت، انجیل فیلیپ، انجیل مصریان.