دو مفهوم « مايا» در مكتب ودانته و «امر» دركلام اسماعيليه؛ مقايسه و نقد ديدگاه زينر

سال هفتم، شماره دوم، پياپي 26، بـهار 1395

فهيمه ضامن سياه اسطلخ / دانشجوي كارشناسي ارشد اديان و عرفان دانشگاه الزهرا (علیها السلام) fahimehzamen@gmail.com

نوري سادات شاهنگيان / استاديار گروه اديان و عرفان دانشگاه الزهرا (علیها السلام)

دريافت: 18/11/1394 ـ پذيرش: 31/03/1395

چكيده

آفرينش از نگاه اسلام و هندوئيزم، نوعي ايجاد يا پديدار شدن كثرت از وحدت است. قرآن اين عمل را نتيجه امر الهي و سنت ودانته (اوپانيشادها)، آن را محصول نيروي ماياي برهمن دانسته است. مفهوم امر الهي در قرآن و تفاسير تشيع و تسنن بيان شده است. برخي محققان، با استناد به آثار اسماعيليان، مفهوم قرآني «امر الهي» را معادل مايا در سنت هندو دانسته اند. اين پژوهش، با هدف ارزيابي اين ديدگاه به مقايسه دو مفهوم «امر» و «مايا» پرداخته است. بدين منظور، شماري از اوپانيشادها و نيز آثار برجسته فرق اسلامي، از جمله اسماعيليان مورد بررسي قرار گرفته است. حاصل يافته هاي پژوهش حكايت از آن دارد كه وجوه تمايز و افتراق امر و مايا بيش از آن است كه بتوان بر اين هماني دو مفهوم حكم كرد.

كليدواژه ها: ودانته، مايا، اسماعيليه، امر.