Ma`rifat-e Adyan, Volume 16, Issue 2, No 62, Year 2025 , Pages 23-46
Analyzing the Connection Between Pre-Islamic Religious Thoughts and Some Narrations of the Prophet’s Ascension (Mi'raj)
Article Type:
Research
Writers:
Fathiyeh Fattahizadeh / Professor of the Department of Quranic Studies and Hadith, Faculty of Theology, Alzahra University, Tehran, Iran / f_fattahizade@alzahra.ac.ir
✍️ Azam sadat Shanani
/ Postdoctoral researcher of the Department of Quranic Studies and Hadith, Faculty of Theology, Alzahra University, Tehran, Iran / As.Shabani@alzahra.ac.ir
/ Postdoctoral researcher of the Department of Quranic Studies and Hadith, Faculty of Theology, Alzahra University, Tehran, Iran / As.Shabani@alzahra.ac.irAbstract:
The Holy Quran does not give a complete description of the Prophet’s physical ascension, and mostly highlights his spiritual elevation and the observation of some divine signs, but some narrations refer to Prophet’s physical ascension to the seven heavens through a winged creature called “Buraq”. In these narrations, the quality of the ascension is controversial and no reference to it is found in the Quran. On the other hand, these narrations date back to the third century AH, which is far from the era of the revelation of the Quran. Traces of some past religious thoughts are found in the content of these narrations. Using the descriptive-analytical method, this article shows that the historical environment of the narrators of the hadith and the use of metaphorical and symbolic concepts to interpret the Quran could have been effective in compiling such narrations. Therefore, the ascension is confirmed in both past religions and Islam. Details of such narrations are not found in the Holy Quran, but these narrations somehow help us in interpreting the Quran. Also, the narrative texts being influenced by the texts of monotheistic religions is not a far-fetched possibility.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :واکاوی ارتباط اندیشه‌های دینی پیشااسلامی با برخی روایات معراج نبی اکرم(ص)
Abstract:
قرآن کریم دربارة تجربة جسمانی عروج نبی اکرم(ص) شرح کاملی بیان نفرموده است و بیشتر ارتقای روحی پیامبر(ص) و مشاهدة برخی آیات الهی از آن فهم می‌شود، اما برخی روایات به تجربة جسمانی پیامبر(ص) در عروج به آسمان‌های هفت‌گانه از طریق مرکبی به نام «براق» اشاره می‌کنند. کیفیت عروج در لسان این روایات مناقشه‌برانگیز است و استنادی از آن در قرآن یافت نمی‌شود. ازسوی‌دیگر تاریخ این روایات به قرن سوم هجری برمی‌گردد که از عصر نزول قرآن فاصله دارد و نهایتاً رد پای برخی اندیشه‌های دینی گذشته در محتوای این احادیث یافت می‌شود. در این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی نشان داده می‌شود که فضای زیستی تاریخی راویان حدیث و استفاده از مفاهیم استعاری و نمادین جهت تفسیر قرآن می‌توانسته است در تدوین این‌گونه احادیث مؤثر باشد. حاصل اینکه اصل آموزة معراج، هم در ادیان گذشته و هم در اسلام مورد تأیید است. در قرآن کریم جزئیات مشروح در این‌گونه روایات یافت نمی‌شود، اما این روایات با رویکردی تأویلی به تفسیر قرآن می‌پردازند و احتمال اثرپذیری متون روایی از متون ادیان توحیدی دور از ذهن نیست.
References:
- ابن‌بابویه،محمد بن علی (شیخ صدوق) (1417ق). الامالی. قم: مرکز الطباعة و النشرفی مؤسسة البعثة الامالی.
- ابن‌حنبل، احمد (1416ق). المسند للامام احمدبن‌محمدبن‌حنبل. شرحه و صنع فهارسه: حمزه احمد الزین. احمد محمد شاکر. قاهره: دار الحدیث.
- ابن‌سعد، محمد بن سعد (1410ق). الطبقات الکبری. تحقیق: محمد عبدالقادر عطا. بیروت: دار الکتب العلمیه.
- ابن‌شهر آشوب، محمد بن علی (1431ق). مناقب آل ابی طالب. قم: مکتبة الحیدریة.
- ابن‌عاشور، محمدطاهر (بی‌تا). التحریر و التنویر. بیروت: مؤسسۀ التاریخ العربی.
- ابن‌منظور، محمد بن مکرم (1414ق). لسان العرب. بیروت: دار صادر.
- ابوریه، محمود (بی‌تا). اضواء علی السنة المحمدیة. بیروت: منشورات الاعلمی للمطبوعات.
- اقبال آشتیانی، عباس (1380). تاریخ مفصل ایران. تهران: خیام.
- البخاری الجعفی، محمد بن إسماعیل أبوعبدالله (1422ق). الجامع المسند الصحیح المختصر من أمور رسول الله(ص) و سننه و أیامه (صحیح البخاری). المحقق: محمد زهیر بن ناصر الناصر. دمشق: دار طوق النجاة.
- البقاعی، إبراهیم بن عمر بن حسن الرباط بن علی بن أبی‌بکر (بی‌تا). نظم الدررفی تناسب الآیات و السور. قاهره: دار الکتاب الإسلامی.
- البلاغی النجفی، محمدجواد (1435ق). رسالة فی المعراج. تحقیق: السید جعفر الموسوی خرسانی. بیت‌المقدس: مرکز المرتضی لإحیاء التراث و البحوث الاسلامیه.
- اندلسی الراعی، محمد بن محمد (1981م). انتصار الفقیر السالک لترجیح المذهب الامام مالک. تحقیق: محمد ابوالاجفان. بیروت: دار الغرب الاسلامی.
- بیگ‌زاده، خلیل و زندی‌طلب، احسان (1396). تحلیل سفر روحانی ویراف در ارداویرافنامه بر اساس الگوی کمبل. جستارهای نوین ادبی، 50(1)، 55ـ76.
- حاجتی شورکی، سیدمحمد (1397). معاد در اسلام و آیین زرتشتیت: بررسی پندارة اثرپذیری اسلام از آیین زرتشت. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- حاجتی شورکی، سیدمحمد و نقوی، حسین (1396). ارزیابی ادعای تأثیرپذیری غیرمستقیم اسلام از آیین زرتشت در آموزة معاد». اندیشة نوین دینی، 13(50)، 131ـ150.
- دریایی، تورج (1380). کتیبة کرتیر در نقش رجب. نامۀ ایران باستان، 1، 3ـ12.
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412ق). مفردات الفاظ قرآن. بیروت: دار القلم.
- رسول‌زاده، عباس و باغبانی، جواد (1387). اپوکریفای عهد عتیق. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- زمخشری، محمود (1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. بیروت: دار الکتاب العربی.
- سلطانی، منظر و قربانی، کلثوم (1392). تحلیل مقایسه‌ای ارداویرافنامه، سیرالعباد، کمدی الهی». پژوهش زبان و ادبیات فارسی، 28(17)، 39ـ66.
- سیوطی، جلال‌الدین (بی‌تا). تنویر الحوالک. بیروت: مکتبة الثقافیة.
- شمس، زینب و ستار، حسین (1403). گونه‌شناسی روایات معراجیه؛ کارکرد روایات معراجیه در تفسیر معصومان(ع) از قرآن. تحقیقات علوم قرآن و حدیث، 21(2)، 51ـ76.
- صنعانی، همام بن منبه (1407ق). الصحیفة الصحیحة همام بن منبه. تحقیق: علی حسن علی عبدالحمید. بیروت: مکتب الاسلامی، دار عمار.
- طباطبائی، سیدمحمدحسین (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
- طبری، محمد بن جریر (1412ق). تفسیر الطبری جامع البیان. بیروت: دار المعرفه.
- عسقلانی، احمد بن علی بن حجر ابوالفضل (1379ق). فتح الباری شرح صحیح البخاری. بیروت: دار المعرفه.
- فراهیدی، خلیل بن احمد (1409ق). العین. قم: هجرت.
- فیض کاشانی، محمدمحسن بن شاه‌مرتضی (1406ق). الوافی. اصفهان: کتابخانة امام امیرالمؤمنین(ع).
- فیض کاشانی، محمدمحسن بن شاه‌مرتضی (1416ق). الصافی. قم: مؤسسة الهادی.
- قادری، حاتم (1375). تحول مبانی مشروعیت خلافت از آغاز تا فروپاشی عباسیان. تهران: بنیان.
- کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق). الکافی. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
- گشتاسب، ف. (1398). ارداویرافنامه در دایرةالمعارف بزرگ اسلامی. تهران: مرکز پژوهش‌های ایرانی و اسلامی.
- گلدزیهر، ایگناس (1371). اسلام در ایران. ترجمة محمودرضا افتخارزاده. تهران: مؤسسة نشر میراث‌های تاریخی اسلام و ایران.
- مالک بن انس (1406ق). الموطأ. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحار الانوار. مؤسسة الوفاء.
- مصطفوی، حسن (1430ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. بیروت: دار الکتب العلمیه.
- مطهری، مرتضی (1394). خدمات متقابل اسلام و ایران. تهران: صدرا.
- معارف، مجید (1393). تاریخ عمومی حدیث. تهران: کویر.
- مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
- هلالی، سلیم‌بن‌قیس. (1405ق). سلیم‌بن‌قیس الهلالی. قم: نشر هادی.
- یعقوبی، محمدطاهر (1397). رویکرد فکری و فرهنگی شیعیان امامیه از برآمدن سلجوقیان تا برافتادن عباسیان. جستارهای تاریخی. 9(1). ص211ـ239.
References:
- Abu Rayya, Mahmoud (Undated). Adwa' 'ala al-Sunnah al-Muhammadiyah. Beirut: Manshourat al-A'lamy lil-Matbou'at.
- Al-Balaghi al-Najafi, Muhammad Jawad (2014). Risalah fi al-Mi'raj. Research by Sayyid Jafar al-Mousawi Khorasani. Jerusalem: Markaz al-Murtadha lil-Ihya' al-Turath wa al-Buhuth al-Islamiyah.
- Al-Baqaa'i, Ibrahim bin Umar bin Hassan al-Ribat bin Ali bin Abi Bakr (Undated). Nazm al-Durar fi Tanasub al-Ayat wa al-Suwar. Cairo: Dar al-Kitab al-Islami.
- Al-Bukhari al-Ja'fi, Muhammad bin Ismail Abu Abdullah (2001). Al-Jami' al-Musnad al-Sahih al-Mukhtasar min Umur Rasul Allah (Sahih Bukhari). Research by Muhammad Zuhair bin Nasser al-Nasser. Damascus: Dar Tawq al-Najat.
- Andalusi al-Ra'i, Muhammad bin Muhammad (1981). Intisar al-Faqir al-Salik li-Tarjih al-Madhhab al-Imam Malik. Research by Muhammad Abu al-Ajfan. Beirut: Dar al-Gharb al-Islami.
- Bigdeli Zand, Khalil and Zandi Talab, Ehsan (2017). Analysis of Spiritual Journey of Viraf in Ardavirafname Based on Campbell's Pattern. Jadav-e Adabi-e Jadid, 50(1), 55-76.
- Daryayi, Touraj (2001). Karter's Inscription in Rajab. Nameh-ye Iran-e Bastan, 1, 3-12.
- Farahidi, Khalil bin Ahmad (1988). Al-Ayn. Qom: Hijrat.
- Fayz Kashani, Muhammad Muhsin bin Shah Murtada (1985). Al-Wafi. Isfahan: Imam Amir al-Mu'minin Library.
- Fayz Kashani, Muhammad Muhsin bin Shah Murtada (1995). Al-Safi. Qom: Al-Hadi Foundation.
- Goldziher, Ignaz (1992). Islam in Iran. Translation by Mahmoudreza Aftkharezadeh. Tehran: Foundation for Publishing Islamic and Iranian Heritage.
- Goshtasp (2019). Ardavirafname in the Great Islamic Encyclopedia. Tehran: Center for Iranian and Islamic Research.
- Hajati Shourki, Sayyid Muhammad (2018). Ma'ad in Islam and Zoroastrianism: Study of the Idea of Islam's Influence from Zoroastrianism on the Concept of Ma'ad. Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute.
- Hajati Shourki, Sayyid Muhammad and Naqvi, Hussein (2017). Evaluation of the Claim of Islam's Indirect Influence from Zoroastrianism on the Doctrine of Ma'ad. Andisheh-e Novin-e Dini, 13(50), 131-150.
- Hilali, Salim bin Qays (1984). Salim bin Qays al-Hilali. Qom: Nashr Hadi.
- Ibn Ashur, Muhammad Tahir (Undated). Al-Tahrir wa al-Tanwir. Beirut: Dar al-Tarikh al-Arabi.
- Ibn Babawayh, Muhammad bin Ali (Sheikh Saduq) (1996). Al-Amali. Qom: Center for Printing and Publishing in Al-Ba'thah Foundation.
- Ibn Hajar al-Asqalani, Ahmad bin Ali bin Hajar Abu al-Fadl (1958). Fath al-Bari Sharh Sahih Bukhari. Beirut: Dar al-Ma'rifa.
- Ibn Hanbal, Ahmad (1995). Al-Musnad for Imam Ahmad bin Muhammad bin Hanbal. Commentary and Index by Hamza Ahmad al-Zayn and Ahmad Muhammad Shakir. Cairo: Dar al-Hadith.
- Ibn Manzur, Muhammad bin Makram (1993). Lisan al-Arab. Beirut: Dar Sader.
- Ibn Sa'd, Muhammad bin Sa'd (1989). Al-Tabaqat al-Kubra. Research by Muhammad Abdulqadir Ata. Beirut: Dar al-Kutub al-Ilmiyah.
- Ibn Shahr Ashoub, Muhammad bin Ali (2008). Manaqeb Aal Abi Talib. Qom: Maktabat al-Haidariyah.
- Iqbal Ashtiyani, Abbas (2001). Mufassal Tarikh-e Iran. Tehran: Khiyam.
- Kulayni, Muhammad bin Ya'qub (1986). Al-Kafi. Tehran: Dar al-Kutub al-Islamiyah.
- Ma'arif, Majid (2014). General History of Hadith. Tehran: Kavir.
- Majlesi, Muhammad Baqer (1982). Bihar al-Anwar. Al-Wafa Foundation.
- Makarem Shirazi, Naser (1995). Tafsir Nemouneh. Tehran: Dar al-Kutub al-Islamiyah.
- Malik bin Anas (1985). Al-Muwatta. Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi.
- Mostafavi, Hassan (2007). Al-Tahqiq fi Kalimat al-Quran al-Karim. Beirut: Dar al-Kutub al-Ilmiyah.
- Motahhari, Mortaza (2015). Mutual Services of Islam and Iran. Tehran: Sadra.
- Qadri, Hatem (1996). Transformation of the Foundations of Caliphate Legitimacy from Beginning to Abbasid Collapse. Tehran: Bonyan.
- Raghib Isfahani, Hussein bin Muhammad (1991). Mufradat Alfaz al-Quran. Beirut: Dar al-Qalam.
- Rasoulzadeh, Abbas and Baghbani, Javad (2008). Apocrypha of the Old Testament. Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute.
- San'ani, Hammam bin Munbeh (1986). Al-Sahifah al-Sahihah Hammam bin Munbeh. Research by Ali Hasan Ali Abdulhamid. Beirut: Maktab al-Islam, Dar Ammar.
- Shams, Zeinab and Sattar, Hussein (2022). Typology of Mi'raj Narrations; Function of Mi'raj Narrations in the Interpretation of the Quran by the Infallibles. Tahqiqat-e Ulum-e Quran wa Hadith, 21(2), 51-76.
- Soltani, Manzar and Ghorbani, Kolsum (2013 CE). Comparative Analysis of Ardavirafname, Sir al-Abad, Comedy Divine. Pazhuhesh-e Zaban va Adabiyat-e Farsi, 28(17), 39-66.
- Suyuti, Jalaloddin (Undated). Tanweer al-Hawalik. Beirut: Maktabat al-Thaqafiya.
- Tabari, Muhammad bin Jarir (1991). Tafsir al-Tabari Jami' al-Bayan. Beirut: Dar al-Ma'rifa.
- Tabatabai, Sayyid Muhammad Hussein (1996). Al-Mizan fi Tafsir al-Quran. Qom: University of Teachers, Islamic Seminary.
- Ya'qoubi, Muhammad Tahir (2018). Intellectual and Cultural Approach of Imami Shiites from the Rise of Seljuks to the Fall of Abbasids. Historical Studies, 9(1), 211-239.
- Zamakhshari, Mahmoud (1986). Al-Kashshaf 'an Haqa'iq al-Tanzil. Beirut: Dar al-Kitab al-Arabi.
- English
- Altman, Alexander (1945). The Gnostic Background of the Rabbinic Adam Legends in Jewish Quarterly Review 35, 371-391, University of Pennsylvania Press.
- Anthony, Sean W. (2020). Muhammad and the Empires of Faith. University of California Press Oakland: California.
- Biblehub (2024). https: //biblehub.com/genesis/17-22.htm#lexicon.
- Biblehub (2024). https: //biblehub.com/genesis/28-12.htm#lexicon.
- Charles, R. H., D.LITT., D (1921). The book of Enoch. Translation of early documents Palestinian Jewish Texts (pre-rabbinic). London: Oxford University.
- Danielou, Jean (1964). The Theology of Jewish Christianity. Chicago: Henry Rennerylo.
- Eliade, Mircea (1960). Myths, Dreams and mysteries. translated: Philip Mairet, Harvil Press.
- Eliade, Mircea (1985). Symbolism, the Sacred and the Art. edited: Daiane Apostolos-Cappodona. New York: Crossford.
- Gaster, M, Art XV. (1893). Hebrew Visions of Hell and Paradise. in Journal of the Royal Asiatic Society, 25, 571-611.
- Ginzberg, Louis (1998). Legends of the Jews. Translated by Henreitta Szold. Baltimore & London: The Johns Hopkins University Press.
- Halperin, David J. (1988). ascension or invasion: Implications of the heavenly journey. in ancient judaism, Religion, 18(1), 47-67, DOI: 10.1016/S0048-721X (88)80018-6
- Heinemann, J (1973). Seridim Mi-yesiratamha-Piyyutit shel ha-Meturgemanim ha-Qedumim.
- Herbert, George (1919). The Apocalypse of Abraham. London: Society for Promoting Christian Knowledge.
- James, M. R (1953). Book of the Resurrection of Christ by Bartholomew the Apostle" in Apocryphal New Testament. Oxford The Claredon Press.
- Kee, H.C. (1983). Testament of the twelve (Testament of Levi) in Pseudepigrapha of the Old Testament. p.775-828, Edited by Charlesworth. James R. H..Garden City. New York: Doubleday & Company, I. N. C.
- Khetia, V (2012). THE NIGHT JOURNEY AND ASCENSION OF MUHAMMAD IN TAFSIR AL-TA BARI. Al-Bayan: Journal of Qur'an and Hadith Studies, 10 (1), 39-62. https: //doi.org/10.1163/22321969-90000033
- Koester, Craig R. (2020). The Book of Revelation. New York: Oxford University Press.
- Kohler, K. (1895). The Pre-Talmudic Haggada. II. C. The Apocalypse of Abraham and Its Kindred. The Jewish Quarterly Review, 7(4), 581-606.
- Maclaren, Alexander, n.d., Expositions of holy scripture, Published By Grace-eBooks.com In the Public Domain.
- Magnusson, Andrew D (2023). Zoroastrians in Early Islamic History.Edinburgh University Press.
- Midrash Rabbah (1939). V.3, Translated by REV. DR. J. RABINOWITZ, B. A. PH.D. London, The Soncino Press.
- Midrash Rabbah (1961). V.1, Translated into English with notes, glossary and indices under the editorship of Rabbi DR. H. Freedman, B.A., PH.D., and Mouris Simon, M.A, London, The Soncino Press.
- Nibley, Hugh (1959). Christian Envy of the Temple. in Jewish Quarterly Review, 50 129, University of Pennsylvania Press.
- Porter, J.R (1974). Muhammad's Journey to Heaven. Numen, 21(1), 64-80. https: //doi.org/10.1163/156852774X00186
- Rappoport, Angelo Solomon (1966). Myth and Legend of Ancient Israel. Editor: Raphael Patai, Indiana University, Ktav Publishing House.
- Stone, E. Michael (2011). Ancient Judaism new visions and views. USA, Eerdmans Publishing Co.
- The book of Mormon (1961). Translated by Joseph Smith, Jun, Salt Lake City, Utah, USA, published byThe Church of Jesus Christ of Latter-day Saint.
- Tommasi, Chiara Omberta (2005). ascension in Encyclopedia of Religion. Editor in Chief: Lindsay Jones, USA: Thomson Gale.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Fattahizadeh, Fathiyeh, Shanani, Azam sadat.(2025) Analyzing the Connection Between Pre-Islamic Religious Thoughts and Some Narrations of the Prophet’s Ascension (Mi'raj). Ma`rifat-e Adyan, 16(2), 23-46 https://doi.org/10.22034/marefateadyan.2024.5000850
Fathiyeh Fattahizadeh; Azam sadat Shanani."Analyzing the Connection Between Pre-Islamic Religious Thoughts and Some Narrations of the Prophet’s Ascension (Mi'raj)". Ma`rifat-e Adyan, 16, 2, 2025, 23-46
Fattahizadeh, F, Shanani, A.(2025) 'Analyzing the Connection Between Pre-Islamic Religious Thoughts and Some Narrations of the Prophet’s Ascension (Mi'raj)', Ma`rifat-e Adyan, 16(2), pp. 23-46
