There are various debates regarding the real identity of Luqman throughout history, including the connection between Luqman and his wisdoms (hikmah) with the Jews and Christians and their teachings. There are some examples of wisdom directly stated in Surah Luqman; and in the Jewish tradition, the book of Parables is a symbol of wisdom in the Old Testament. According to the Jews, Solomon and according to the Muslims, Luqman are the two prominent wise and pious figures. There are significant interpretative and historical reports regarding the abundance of Luqman's wisdoms in the customs and manners and culture of the Jews and Christians, each of which can be separately studied. Trying to reach to the common teachings of Abrahamic religions, this research aims to investigate the common themes in some parts of the two Divine books, i.e. Surah "Luqman" in the Qur'an and the book of "Parables" in the Torah, considering the two Islamic and Jewish traditions as much as possible. The method of collecting materials is a library method and the processing method used is comparative. Based on the comparative studies conducted in this article, the two books have thematic similarities, and are aligned in their knowledge of God, teleology and wisdom, and surprisingly, there are many similarities in their sentences and expressions. These thematic similarities can somehow confirm some possibilities regarding Luqman's real identity from the textual aspect and not the rejali aspect.
Title :درونمایههای مشترک در سورهی «لقمان» و کتاب «امثال سلیمان»
Abstract:
درخصوص هویت حقیقی لقمان بحث های مختلفی در درازنای تاریخ شکل گرفته که ازجملة آنها ارتباط لقمان و حکمت های وی با اهل کتاب و یا آموزه های آنان است. در سورة «لقمان» مصادیق حکمت به طور مستقیم بیان شده و در سنت یهودی نیز کتاب «امثال» نماد حکمت در عهد قدیم است. در نگاه یهودیان حضرت سلیمان و در نظر مسلمانان لقمان دو چهره شاخص افراد حکیم و پارسا به شمار می روند. گزارش های تفسیری و تاریخی قابل توجهی درخصوص فراوانی حکمت های لقمان در عرف و ادب و فرهنگ اهل کتاب وجود دارد که هرکدام در جایگاه خود قابل بررسی است. این پژوهش با هدف رسیدن به آموزه های مشترک ادیان ابراهیمی بر آن است تا درون مایه های مشترک در بخشی از دو کتاب آسمانی یعنی سورة «لقمان» در قرآن و کتاب «امثال» در تورات را در دو سنت اسلامی و یهودی در حد توان بررسی کند. روش جمع آوری مطالب به صورت کتابخانه ای بوده و روش پردازش آنها تطبیقی است. براساس بررسی های تطبیقی صورت گرفته در این جستار، جز آنکه در این دو اثر، شباهت های مضمونی دیده می شود، همسویی درخداشناسی و فرجام شناسی و حکمت به چشم می خورد، ولی شگفتا همانندی های بسیار در جملات و عبارات نیز یافت می شود. این اشتراکات مضمونی فی الجمله می تواند از جنبه متنی و نه رجالی احتمالاتی را درخصوص هویت حقیقی لقمان تأیید کند.
قرآن کريم، 1389، ترجمة محمدمهدي فولادوند، تهران، دفتر مطالعات تاريخ و معارف اسلامي.
کتاب مقدس، 2002م، ترجمه شامل کتب عهد عتيق و جديد، چ سوم، انتشارات ايلام.
اسلامي، سيدحسن، 1386، «دامنه معنايي حکمت در قرآن»، علوم حديث، ش 43، ص 29-57.
امين، سيدمهدي، 1390، اصحاب كهف و لقمان حكيم و حوادث تاريخي بعد از مسيح، قم، بيان جوان.
انصاريان، حسين، 1378، لقمان حكيم، قم، امابيها.
البلتاجي، محمد الانور احمد، 1418ق، من وصايا القرآن الکريم نظرات حول وصايا لقمان الحکيم، قاهره، دارالمنار.
حاجي اکبري، فاطمه و مجتبي شکوري، 1399، «بررسي تطبيقي گزارههاي زيست محيطي در قرآن و مزامير عهد عتيق»، معرفت اديان، سال يازدهم، ش 4، ص 19ـ31.
حجتي، محمدباقر و عبدالله موحدي محب، 1423ق، «تحقيق حول شخصيته لقمان الحکيم و التطبيقات الوارده فيه»، دراسات في العلوم الانسانية، السنة 9، العدد 2، ص 18ـ27.
حسيني لمردي، سيدابراهيم، 1389، «شيوههاي تعليم و تربيت در اندرزهاي لقمان حکيم»، بصيرت و تربيت اسلامي، ش 16، ص 2ـ26.
حيدري، حسين و حسن پاشايي، 1389، «دگرکونيهاي مفهومي حکمت در عهد قديم و عهد جديد»، اديان و عرفان، سال چهل و سوم، ش 2، ص 31-56.
ـــــ و خديجه کاردوست فيني، 1392، «حکمت و حکومت و خطاي سليمان در عهد عتيق با نگاهي به ديدگاه قرآن کريم»، معرفت اديان، سال چهارم، ش 3، ص 61ـ85.
ـــــ و فاطمه حاجي اکبري، 1393، «بنمايههاي مشترک در مزامير و احاديث مربوط به داود در متون اسلامي»، معرفت اديان، ش 19، ص 45-99.
رمضان يوسف، محمدخير، 1420ق، اللقمان الحکيم و حکمه (دراسه تحليليه مقارنه علي ضوءالقرآن والسنه والتاريخ)، بيروت، دارالقلم.
ـــــ ، 1381، لقمان حکيم و بررسي تطبيقي حکمتهاي او در روايات فريقين با نگاهي به متون عهدين، رسالة دکتري، قم، دانشگاه قم.
ـــــ ، 1389، لقمان حکيم و بررسي تطبيقي حکمتهاي او در روايات فريقين، قم، بوستان كتاب.
ميناخاني، مريم، 1394، ساختار معنايي سوره لقمان با محوريت حکمت قرآني، پاياننامه کارشناسي ارشد، تهران، دانشگاه آزاد اسلامي.
نابلسي، محمدمصطفي، 1415ق، نظرات في وصيته لقمان و نتهج التربيه في القرآن، عمان، دارالفرقان.
هلي، هنري.، 2000م، راهنماي مطالعۀ کتاب مقدس، ترجمۀ جسيکا باباخانيان و سابرينا بدليان و ادوارد عيسي بيک، زيرنظر کشيش ساروخاچيکي، بيتا، بيجا.
همتبناري، علي، 1397، «الگوي تربيت فرزند بر مبناي تحليل و تفسير سوره لقمان»، آموزههاي تربيتي در قرآن و حديث، ش 8، ص 41ـ60.
يعقوبي، احمدبن اسحاق، بيتا، تاريخ اليعقوبى، بيروت، دار صادر.
Comay, Joan, 2002, Who's Who in the Old Testament, London & New York, Routledge.
Norman Henry Snaith & S. David Sperlin, 1996, Encyclopaedia Judaica Jeru salem, Jerusalem, Keter Publiching House.
Karesh, sara E. and Mitchell M. Hurvitz, 2006, Encyclopedia of World Religions, Encyclopedia of Judaism, Editor: J. Gordon Melton, New York, Facts On File, Inc.
Scott, Robert B.Y. ,1978-1982, Wisdom in Encycloaedia Judaic, V. 16, first publish, Jerusalem: Keter Publishing House, and in New York City b y the Macmillan Company.
Singer, Isidore, 1901, The Jewish Encyclopedia, New York, KTAV Publishing House.