Ma`rifat-e Adyan, Volume 8, Issue 2, No 30, Year 2025 , Pages 133-156
A Comparative Study of the Allegorical Commonalities between Indian and Islamic Mysticism
Article Type:
Research
Writers:
Homeyra / Associate Professor of Persian Language and Literature, University of Tehran
✍️ Elahe / Ph.D. Student of Persian Language and Literature, University of Tehran / abinelahe7@gmail.com
Abstract:
"Allegory" is one of the most commonly used methods for expressing abstract meanings in Persian literature, which makes complicated and intangible religious and mystical subjects more simple and easy to understand. The language of allegory is the best and closest language to human understanding, because it expresses the conditions of the human being and the world in the form of sense and experience. This literary style can also be noticed in mystical texts, especially Indian mystical texts. A comparative and bilateral study of Persian and Hindu literature indicates that there are allegorical similarities and commonalities between them. For this purpose, making a review of some Indian mystical texts and prominent Persian mystical texts, this paper makes a comparative study of the art of allegory and comments on the fiction allegories common between Persian and Indian. The research findings indicate that the fiction allegories in Persian literature are similar to those of the Indian mystical literature in content as well as the structure and elements of allegory.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :بررسی تطبیقی اشتراکات تمثیلی در عرفان هندی و عرفان اسلامی
Abstract:
«تمثیل»، یکی از رایج ترین شیوه های انتقال معانی مجرد و انتزاعی در ادب فارسی است که موضوعات پیچیده و نامحسوس دینی و عرفانی را ساده و قابل فهم می کند. به کارگیری زبان تمثیل، بهترین و نزدیک ترین زبان به فهم و ادراک آدمی است؛ چراکه احوال مربوط به انسان و جهان را در قالبی محدود به حس و تجربه بیان می کند. این شیوه‌ی ادبی، در سایر متون عرفانی، به ویژه متون عرفانی هندی نیز قابل مشاهده است. بررسی تطبیقی و دوسویه میان ادب فارسی و ادب هندی، به شناخت دقیق شباهت ها و اشتراکات تمثیلی آنها می انجامد. بدین منظور، این پژوهش با سیری در متون عرفانی هندی و متون برجسته عرفانی فارسی، به بررسی تطبیقی هنر تمثیل پرداخته و تمثیلات داستانی مشترک آن دو، مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است. یافته های پژوهش، حاکی از این است که تمثیلات داستانی در ادب فارسی، علاوه بر مضمون و محتوا، از نظر ساختار و عناصر تشکیل دهنده‌ی تمثیل نیز با ادب عرفانی هندی مشابهت دارند و از آن تأثیر پذیرفته اند.
References:
- آبرامز، ام. اچ، 1387، فرهنگ توصيفي اصطلاحات ادبي، ترجمة سعيد سبزيان مرادآبادي، تهران، رهنما.
- باقري، مهري، 1379، «حكايت مرد آويزان در چاه (بررسي پيشينه يكي از تمثيلات كليله و دمنه)»، نشريه دانشكده ادبيات و علوم انساني تبريز، دوره چهل‌وسوم، ش 175 و 176، ص 1ـ24.
- پاشايي، عسگري، 1386، ترجمة بودا(زندگي بودا، آيين او وانجمن رهروان بودا)، چ هشتم، تهران، نشر نگاه معاصر.
- پورنامداريان، تقي، 1375، رمز و داستان‌هاي رمزي، تهران، علمي و فرهنگي.
- تقوي، محمد، 1385، قصه‌پردازي سنايي، مجموعه مقالات مندرج در شوريده‌اي در غزنه (انديشه‌ها و آراي حكيم سنايي)، تهران، سخن.
- داد، سيما، 1385، فرهنگ اصطلاحات ادبي، تهران، مرواريد.
- دارا شكوه، محمد، 1390، ترجمه اوپانيشادها(سرّ اكبر)، مقدمه، حواشي و تعليقات تاراچند و محمدرضا نائيني، چ پنجم، تهران، علمي و فرهنگي.
- رجب‌زاده، هاشم، 1371، ترجمة چنين گفت بودا (بر اساس متون بودائي)، تهران، اساطير.
- زرين‌كوب، عبدالحسين، 1368، بحر در كوزه، چ سوم، تهران، علمي و فرهنگي.
- زمردي، حميرا، 1393، «تحليل کهن الگويي حکايت آينه و زنگي در آثار شاعران بزرگ فارسي»، مطالعات انتقادي، ش1، ص 68ـ59.
- سنايي، ابوالمجد مجدودبن آدم، 1374، حديقة الحقيقة، تصحيح مدرس رضوي، تهران، دانشگاه تهران.
- شفيعي كدكني، محمدرضا، 1366، صورخيال در شعر فارسي، تهران، آگاه.
- ـــــ ، 1386، بلاغت تصوير، تهران، سخن.
- فتوحي، محمود، 1383 و 1384، تمثيل (ماهيت، اقسام، كاركرد)، مجله دانشكده ادبيات وعلوم انساني، ش 47ـ49، ص 177ـ141.
- فروزانفر، بديع‌الزمان، 1370، مآخذ قصص و تمثيلات مثنوي، تهران، اميركبير.
- ـــــ ، 1381، احاديث و قصص مثنوي، ترجمه حسين داودي، تهران، اميركبير.
- ـــــ ، 1386، شرح مثنوي شريف، تهران، علمي و فرهنگي.
- قزويني، ميرغياث‌الدين، 1358، مهابهاراتا، به اهتمام محمدرضا جلالي نائيني، تهران، طهوري.
- گلچين، ميترا، 1392، «تمثيل و ساختارهاي مختلف آن در مثنوي مولانا»، سبك‌شناسي نظم و نثر فارسي (بهار ادب)، ش 24، ص 385ـ369.
- مولوي، جلال‌الدين محمد بلخي، 1336، مثنوي معنوي، تصحيح رينولد نيكلسون، تهران، اميركبير.
- نصيري جامي، حسن، 1387، «مأخذي نويافته بر تمثيلي كهن»، ادبيات فارسي، ش 17، ص 125ـ109.
- نظري، ماه، 1393، «نقش تمثيل در داستان‌هاي مثنوي»، فنون ادبي، ش 11، ص 146ـ133.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
, Homeyra, , Elahe.(2025) A Comparative Study of the Allegorical Commonalities between Indian and Islamic Mysticism. Ma`rifat-e Adyan, 8(2), 133-156
Homeyra ; Elahe ."A Comparative Study of the Allegorical Commonalities between Indian and Islamic Mysticism". Ma`rifat-e Adyan, 8, 2, 2025, 133-156
, H, , E.(2025) 'A Comparative Study of the Allegorical Commonalities between Indian and Islamic Mysticism', Ma`rifat-e Adyan, 8(2), pp. 133-156
