Ma`rifat-e Adyan, Volume 8, Issue 2, No 30, Year 2025 , Pages 53-74
A Comparative Study of Man’s Destiny after Death from the Perspective of Zoroastrianism and Islam
Article Type:
Research
Writers:
Abstract:
The doctrine of life after death is among the basic principles of divine religions. The present paper is a comparative study of man’s destiny after death in the view of Zoroastrianism and Islam. Like Islam, Zoroastrian believes in the life after death, a doctrine which is referred to in several places in Avesta and Pahlavi texts. The paper first addresses the idea of the hereafter and man’s destiny after death from the perspective of Zoroastrianism and Islam, and then, making a comparison between the two, the author mentions the similarities and differences between them. He also points out to some of the similarities between the views of the two religions about the doctrine of life after death including the necessity of afterlife and its continuity until the Resurrection, and the reward and punishment assigned for the righteous and sinners. There are also some differences between them; for example Zoroastrianism believes that man’s abodes in the world after death are heaven, hell and Hamistegan, whereas Islam believes that they are two: purgatory heaven and hell. Zoroastrians think that the soul is brought back to without body in the world after death but Muslims believe that the soul together with a body suited to it is brought back to life in the world after the death. Using a descriptive-analytical method, this paper discusses this subject by referring to the Qur'an, the Avesta and Pahlavi texts.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :بررسی تطبیقی سرنوشت انسان پس از مرگ در دین زرتشت و اسلام
Abstract:
باور به حیات پس از مرگ، از اصول اساسی ادیان الهی است. موضوع این نوشتار، بررسی تطبیقی سرنوشت انسان پس از مرگ، در دین زرتشت و اسلام است. دین زرتشت مانند اسلام، معتقد به حیات پس از مرگ بوده و در بندهای متعددی از متون اوستایی و پهلوی، به حیات پس از مرگ اشاره شده است. این نوشتار، نخست به توصیف عالم پس از مرگ و سرنوشت انسان پس از مرگ، از دیدگاه دین زرتشت و اسلام پرداخته و با نگاه مقایسه ای شباهت ها و تفاوت های دو دین در این عرصه برشمرده است. از جمله شباهت های دو دین در آموزه حیات پس از مرگ، می توان به ضرورت جهان پس از مرگ و محدود بودن آن تا رستاخیز، کیفر و پاداش برای مجرمان و نیکوکاران اشاره کرد. و سه جایگاه بهشت و جهنم و همیستگان در جهان پس از مرگ، برای انسان ها در دین زرتشت، و دو جایگاه بهشت و جهنم برزخی برای آدمیان در عالم دیگر در دین اسلام، حضور روان بدون بدن در عالم پس از مرگ، از منظر زرتشتیان و روح همراه با بدن، متناسب با خود، در جهان پس از مرگ از منظر اسلام، از جمله تفاوت ها به شمار می آید. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی تدوین یافته است و تأکید آن در ارائه مباحث بر قرآن، اوستا و متون پهلوی است.
References:
- ابن بابويه، محمدبن علي، 1378ق، عيون اخبارالرضا عليه السلام، محقق/ مصحح، مهدي لاجوردي، تهران، جهان.
- ـــــ ، 1403ق، معاني الاخبار، محقق/مصحح علي اكبر غفاري، قم، انتشارات اسلامي.
- ابن‌منظور، ابي‌الفضل جمال‌الدين محمدبن مكرم، 1300ق، لسان العرب، بيروت، دار صادر.
- افضلي، علي، 1390، «اقسام بدن انسان و نقش آنها در دنيا، برزخ و قيامت»، علوم حديث، ش59-60، ص110-131.
- آذرگشسب، فيروز، 1384، گاتها سرودهاي زرتشت، چ سوم، تهران، فروهر.
- باهنر، محمدجواد، 1361، دين‌شناسي تطبيقي، تهران، دفتر نشرفرهنگ اسلامي.
- بويس، مري، 1377، چكيده تاريخ كيش زرتشت، ترجمه همايون صنعتي‌زاده، تهران، صفعليشاه.
- پورداوود، ابراهيم، 1342، آناهيتا پنجاه گفتار پور داود، به كوشش مرتضي گرجي، تهران، امير كبير.
- ـــــ ، 1377، يشت‌ها، تهران، اساطير.
- ـــــ ، 1380، يسنا، تهران، اساطير.
- ـــــ ، 1384، خرده اوستا نامه مينوي، تهران، دنياي كتاب.
- ـــــ ، 1384، گاتها كهن‌ترين بخش اوستا، تهران، اساطير.
- توفيقي، حسين، 1379، آشنايي با اديان بزرگ، تهران، سمت، طه، مركز جهاني علوم اسلامي.
- جوادي‌آملي، عبدالله، 1381، تفسير موضوعي قرآن كريم: صورت و سيرت انسان در قرآن، تنظيم و ويرايش غلامعلي امين دين، چ دوم، قم، اسراء.
- ـــــ ، 1386، تسنيم، تحقيق و تنظيم محمدحسين‌زاده الهي، مجيد حيدري‌فر و عطاءالله ميرزاده، قم، اسراء.
- ـــــ ، 1389، تسنيم، تحقيق و تنظيم مجيد حيدري فر و حسن جليل زاده، قم، اسراء.
- ـــــ ، 1392، تسنيم، تحقيق و تنظيم حسين شفيعي، قم، اسراء.
- ـــــ ، 1395، تفسير موضوعي قرآن كريم: معاد در قرآن، تنظيم علي زماني قمشه‌اي، چ يازدهم، قم، اسراء.
- حريريان، محمود، و صادق ملك شهميرزادي و ژاله آموزگار و نادر ميرسعيدي، 1380، تاريخ ايران باستان، تهران، سمت.
- حويزي، عبدعلى‌بن جمعه، 1415ق، تفسير نور الثقلين، مصحح سيدهاشم رسولي محلاتي، چ چهارم، قم، اسماعيليان.
- خنجري، خداداد، 1375، بينش زرتشت، تهران، انتشارات تهران.
- خورشيديان، اردشير، 1384، جهان بيني اشو زرتشت (پيام آور ايراني)، چ دوم، تهران، فروهر.
- ـــــ ، 1386، پاسخ به پرسش‌هاي ديني زرتشتيان، چ دوم، تهران، فروهر.
- دادگي، فرنبغ، 1380، بندهش، ترجمه مهرداد بهار، تهران، توس.
- دوشن گيمن، ژاك، 1375، دين ايران باستان، ترجمه رؤيا منجم، تهران، فكرروز.
- رضائيان حق، محمد، 1392، كلام زرتشتي، تهران، فروهر.
- رضي، هاشم، 1381، دانشنامه ايران باستان: عصر اوستايي تا پايان دوران ساساني، تهران، سخن.
- روايت پهلوي: متني به زبان فارسي ميانه(پهلوي ساساني)، ترجمة مهشيد ميرفخرايي، 1367، ترجمة تهران، موسسه مطالعات و تحقيقات فرهنگي.
- ژينيو، فيليپ، 1372، ارداويراف نامه، ترجمه ژاله آموزگار، تهران، معين.
- شايست نشايست؛ متني به زبان پارسي ميانه (پهلوي ساساني)، ترجمة كتايون مزداپور، 1369، تهران، موسسسه مطالعات و تحقيقات فرهنگي.
- طباطبائي، سيدمحمدحسين، 1392، حيات پس از مرگ، ترجمه سيد مهدي نبوي و صادق آملي لاريجاني، چ پانزدهم، قم، دفتر انتشارات اسلامي.
- ـــــ ، 1417ق، الميزان في تفسيرالقرآن، صححه حسين الاعلمي، بيروت، اعلمي.
- طبرسي، فضل‌بن حسن، 1372، مجمع البيان فى تفسير القرآن، تحقيق محمدجواد بلاغي، چ سوم، تهران، ناصر خسرو.
- طوسی، محمدبن حسن، 1414ق، الامالي، قم، دارالثقافة.
- العايلي، عبدالله، 1974م، الصحاح في اللغة و العلوم، بيروت، دارالحضارة العربية.
- عفيفي، رحيم، 1374، اساطير و فرهنگ ايراني در نوشته‌هاي پهلوي، تهران، توس.
- فخر رازي، محمدبن عمر، 1411ق، التفسير الكبير او مفاتيح الغيب، بيروت، دار الكتب العلمية.
- قدردان، مهرداد، 1386، جستاري در آيين زرتشت، شيراز، خورشيد.
- قمي، علي‌بن ابراهيم، 1363، تفسير القمي، تحقيق طيب موسوي جزائري، چ سوم، قم، دارالكتاب.
- کتاب پنجم دینکرد، ترجمة ژاله آموزگار، 1386، تهران، معین.
- كتاب سوم دينكرد، ترجمة فريدون فضيلت، 1384، تهران، مهرآيين.
- كلنز، ژان، 1385، مقالاتي درباره زردشت و دين زردشتي، ترجمه احمدرضا قائم مقامي، تهران، نشر و پژوهش فرزان روز.
- كلينى، محمدبن يعقوب، 1407ق، الكافي، تصحيح علي‌اكبر غفارى على‌اكبر و محمد آخوندى، تهران، دار الكتب الإسلامية.
- متن‌هاي پهلوي، گردآوريده جاماسب جي دستور منوچهر جاماسب آسانا، ترجمة سعيد عريان، 1391، تهران، علمي.
- مجلسى، محمدباقر، 1403ق، بحارالانوار، تصحيح جمعي از محققان، بيروت، دار إحياء التراث العربي.
- مشكور، محمدجواد، 1377، خلاصه اديان در تاريخ دين‌هاي بزرگ، تهران، شرق.
- مصباح، محمدتقي، 1376، معارف قرآن: خداشناسي، جهان شناسي، انسان شناسي، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام‌خميني.
- مصطفوي، حسن، 1430ق، التحقيق في كلمات القرآن الكريم، چ سوم، بيروت، دارالكتب العلمية.
- مولتون، جيمز هوپ، 1384، گنجينه مغان، ترجمه تيمور قادري، تهران: اميركبير.
- موله، ماريژان، 1372، ايران باستان، ترجمه ژاله آموزگار، تهران، توس.
- مهر، فرهنگ، 1374، ديدي نو از ديني كهن (فلسفه زرتشت)، چ سوم، تهران، جامي.
- مهرين، مهرداد، 1361، آيين راستي يا يكتاپرستي زرتشت، چ دوم، تهران، فروهر.
- مينوي خرد، ترجمة احمد تفضلي، 1380، چ‌سوم، تهران، توس.
- نيكنام، كوروش، 1385، آيين اختيار، تهران، تيس.
- وحيدي، حسين، 1382، شناخت زرتشت، چ دوم، تهران، علمي.
- هادخت نسك، گزارنده مهشيد ميرفخرايي، 1386، چ دوم، تهران، پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي.
- هينلز، جان راسل، 1371، شناخت اساطير ايران، ترجمه ژاله آموزگار و احمد تفضلي، چ دوم، تهران، چشمه؛ بابل، كتابسراي بابل.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Hajati Shuroki , Seyyed Mohammad, , Mohammad hosein.(2025) A Comparative Study of Man’s Destiny after Death from the Perspective of Zoroastrianism and Islam. Ma`rifat-e Adyan, 8(2), 53-74
Seyyed Mohammad Hajati Shuroki ; Mohammad hosein ."A Comparative Study of Man’s Destiny after Death from the Perspective of Zoroastrianism and Islam". Ma`rifat-e Adyan, 8, 2, 2025, 53-74
Hajati Shuroki , S, , M.(2025) 'A Comparative Study of Man’s Destiny after Death from the Perspective of Zoroastrianism and Islam', Ma`rifat-e Adyan, 8(2), pp. 53-74
