Pages:
139-165
Receive Date: 2025/10/14
Accept Date: 2025/10/14
Abstract:
Abstract
Throughout the history religion and its studies have been among interesting and controversial subjects. During the human life no society can be found without religion or worship. Therefore, to study religions, different approaches in the various scientific areas have been appeared such as; psychology of religion, sociology of religion, anthropology of religion, phenomenology of religion, theology, philosophy of religion, religions studies, Islamic theology and new theology. Indeed what is the nature of religion? What is the general interpretation derived from pure divine knowledge? In different religious findings what are the components of Marxian interpretation of religion. Meanwhile, as a social thinker what approach did Dr, Shari'ti adopt in religion interpretation? Moreover, what has been the first step of human religion, Unity or polytheism?
This paper with analysis and documental approach deals with the investigation, comparison and critique of religious theory of Shari'ti and Marks. Therefore, in religion interpretation, Shari'ti approached the Marxian theory and considered the primary of human's religion as polytheism and the prophets and divine messengers are sent to human for calling unto people to unity and monotheism. This consideration and religious theory of shari'ti is wrong and disagree with current interpretation in pure knowledge of the Household (a).
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :دین در نگاه مارکس و شریعتی؛ نقد و بررسی
Abstract:
همواره در طول تاریخ دین و مطالعات دین شناسی، جذاب و از موضوعات چالشی بوده است. هیچ جامعه ای را در طول حیات بشر نمی توان یافت که فاقد دین و یا پرستش باشد. ازاین رو، رویکردهای گوناگونی در عرصه های مختلف علمی برای مطالعات دین شناختی پدید آمده است؛ روانشناسی دین، جامعهشناسی دین، مردمشناسی دین، پدیدارشناسی دین، الهیات، فلسفه دین، مطالعات ادیان، کلام و کلام جدید. براستی ماهیت دین چیست، تفسیر رایج برگرفته از معارف ناب الهی کدام است، در رهیافت های گوناگون دینی، نوع تفسیر مارکسیستی از دین، چه مؤلفه هایی را مورد توجه قرار می دهد. در این میان، دکتر شریعتی به عنوان یک متفکر اجتماعی، چه رویکردی در تفسیر دین اتخاذ کرده است. افزون براین، مرحله آغازین دین بشر توحید بوده است و یا شرک؟
این مقاله، با رویکرد تحلیلی و اسنادی به بررسی، مقایسه و نقد نظریه دینی مارکس و شریعتی می پردازد. بر این اساس، شریعتی در تفسیر دین، به رهیافت مارکسیستی روی آورده، و مرحله آغازین دین بشر را شرک تلقی می کند که انبیاء و رسولان الهی برای دعوت به توحید و یکتاپرستی به سوی بشر فرستاده شده اند. این تلقی و نظریه دینی شریعتی ناصواب و با تفسیر رایج در معارف ناب اهل بیت علیه السلام ناسازگار است.
References:
- احسانی، محمدعلی، 1387، «کارویژه ها و کارکردهای دین در دوران معاصر»، کوثر معارف، ، ش 5 ص 93ـ116.
- الياده، ميرچا، 1373، دين پژوهي، ترجمه بهاءالدين خرمشاهي، تهران، پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي.
- آرون، ريمون، 1370، مراحل اساسي انديشه در جامعهشناسي، ترجمه: باقر پرهام، چ دوم، تهران، سعيدنو
- آشتياني، منوچهر، بيتا، جامعهشناسي ديني، پلي كپي، تربيت مدرس.
- آقایی، محمدرضا، 1389، «آموزههاي قرآن كريم و نقد نظريه دوركيم مباني نظرية دين وهمبستگي اجتماعي»، ش 3، ص 43 ـ 68.
- باربور، ايان، 1362، علم و دين، ترجمه بهاءالدّين خرّمشاهي، تهران، مركز نشر دانشگاهي.
- بشلر. ژان، 1372، ايدئولوژي چيست؟ نقدي بر ايدئولوژيهاي غربي، ترجمه علي اسدي، تهران، شركت سهامي انتشار.
- پايدار، حميد، 1372، «ماركس وايدئولوژي ديني»، كيان، سال سوم، ش 16.
- پيتر، آندرو، 1350، ماركس و ماركسيسم، شجاع الدين ضيائيان موسوي، ج1، تهران، برهان
- توسلي، غلامعباس، 1372، «مفهوم جامعهشناسي دين ايدئولوژيك»، كيان، ش 15، سال سوم.
- حیدری، داود، 1388، «نقد رویکرد کارکردگرایانه در تعریف دین»، اندیشه نوین دینی، ش 17، ص 113ـ136.
- رابرتسون، يان، 1374، در آمدي برجامعه، ترجمه حسين بهروان، چ دوم، مشهد، آستان قدس.
- رجبي، محمود، «مباني جامعهشناسي دين»، نورعلم، سال 9، دوره 2، ش 22.
- رجبي، محمود، 1381، تاريخ تفكر اجتماعي در اسلام، تهران، سمت.
- سروش، عبدالكريم، 1373، فربهتر ازايدئولوژي، چ دوم، تهران، مؤسسه فرهنگيصراط
- ـــــ، بيتا، كلام جديد، انسانشناسي، پلي كپي،
- شريعتي، علي، 1356، با مخاطبهاي آشنا، م.آثار1، تهران، ارشاد
- ـــــ، 1361 الف، اسلامشناسي، م.آثار 16، تهران، نگارستان
- ـــــ، 1361 ب، تاريخ تمدن1، م.آثار 11، چ سوم، تهران، آگاه.
- ـــــ، 1361 ج، تاريخ تمدن2، م.آثار 12، چ سوم، تهران، آگاه.
- ـــــ، 1361 ح، ويژگيهاي قرون جديد، م.آثار، 31، تهران، آشنا.
- ـــــ، 1361 د، جهانبيني و ايدئولوژي، م آثار 23.
- ـــــ، 1361ه، ما و اقبال، م.آثار 5، بي جا، الهام.
- ـــــ، 1362، اسلامشناسي، م.آثار17، چ سوم، بي جا، چاپ رشديه.
- ـــــ، 1368 الف، اسلامشناسي، م.آثار 30، درسهاي مشهد، چ دوم، تهران، چاپپخش.
- ـــــ، 1368 ب، تاريخ جامع اديان، چ سوم، تهران، رستمخانه.
- ـــــ، 1368، ج، تاريخ جامع اديان، م.آثار 4، چ سوم، تهران، رستمخانه.
- ـــــ، بي تا، الف، مذهب عليه مذهب، م.آثار 22، چ دوم، تهران، آذر.
- ـــــ، بيتا ب، انسان، اسلام، و مكتبهاي مغرب زمين، بيجا، بينا.
- ـــــ، بيتا ج، گفتگوهاي بيتا، تنهايي، م.آثار 33، بخش اول، تهران، فاروس.
- فراستخواه، مقصود، 1377، دین وجامعه، تهران، شرکت سهامی انتشار.
- فروند، ژولين، 1368، جامعهشناسي، ماكسوبر، عبدالحسين نيكگهر، تهران، رايزل.
- فنائي، ابوالقاسم، 1375، درآمدي به فلسفه دين و كلام جديد، قم، الهادي.
- كوزر، لوييس، 1370، زندگي وانديشه بزرگان جامعهشناسي، ترجمه محسن ثلاثي، چ سوم، تهران، انتشارات علمي.
- گيدنز، آنتوني، 1373، جامعهشناسي، ترجمه منصور صبوري، تهران، نشر ني.
- ليتل، دانيل، 1373، گونههاي تبيين، ترجمه مجيد محمدي، تهران، بينا.
- «ميزگرد جامعهشناسي دين»، 1375، معرفت، ش 20، ص 9 ـ 24.
- همتي، همايون، بهار 1375، «جامعهشناسي دين از ديدگاه استاد مطهري و شريعتي» نامه فرهنگ، ش 1.
- هيوز، ه استيوارت، پ 1369، آگاهي و جامعه، ترجمه عزتالله فولادوند، تهران، شركت سهامي.
- Montgomery, J, 1996, The dynamics of the religious economy: Exit, voice, and denominational secularization, IL: Northwestern University.
- Guthrie, S, 1996, Religion: What is it? Journal for Scientific Study of Religion, V.4, p. 412- 419.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Fouladi vanda, Mohammad.(2025) Religion in the View of Marks and Shariati, A Critique and Study. Ma`rifat-e Adyan, 5(4), 139-165
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Mohammad Fouladi vanda."Religion in the View of Marks and Shariati, A Critique and Study". Ma`rifat-e Adyan, 5, 4, 2025, 139-165
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Fouladi vanda, M.(2025) 'Religion in the View of Marks and Shariati, A Critique and Study', Ma`rifat-e Adyan, 5(4), pp. 139-165
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Fouladi vanda, M. Religion in the View of Marks and Shariati, A Critique and Study. Ma`rifat-e Adyan, 2025; 5(4): 139-165