Writers:
Zhra 
/ Assistant Professor, Institute for Humanities and Cultural Studies, Institute of Quranic Studies /
z.mohaghegh@gmail.com
Pages:
27-48
Receive Date: 2025/10/18
Accept Date: 2025/10/18
Abstract:
One of the mysterious stories of the Qur'an is the story of the cow of the Israelites, which is also mentioned in the Old Testament. Considering the commonality of both books in the generalities of this story and also considering its Qur'anic context in Madani Surah "Baqarah" which is addressed to the Jews of Medina, this story should be known both to the audience of the Qur'an and to the Jews. Assuming this, why among all the animals, the cow has become so important and what is the reason for the order to slaughter it and its connection with murder, and basically what is the purpose and message of retelling this event in the Qur'an, it is necessary to examine the myths of ancient peoples and find a way to answer the above questions by analyzing the characteristics of such slaughters. With an interfaith approach and relying on all the documents, it can be claimed: the order to slaughter the mentioned cow is more than a ritual sacrifice for intimacy, according to the verses of the Torah, it is a kind of "plague remover" from the mother earth, which was carried out from the traditions of Presazertashti to ward off evil. In the Torah narration of the story, the mother earth, and in the Qur'anic narration, the female cow has become important, as both manifestations of the same thing (meaning sustenance and blessing) are considered. Recounting this event, the Qur'an, in addition to exposing the inner nature of the Jewish people in their enmity with God, also criticizes the pre-Islamic understanding of this story and attributes all the divine attributes that they attributed to such rituals and elements (mother earth - female cow) to God.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :«آیین بلاگردانی»: بازخوانی داستان ذبح گاو بنیاسرائیل براساس اسطورههای پیشازرتشتی، عهد عتیق و قرآن کریم
Abstract:
یکی از داستان های رمزآلود قرآن داستان گاو بنی اسرائیل است که مشابه آن در عهد عتیق نیز ذکر شده است. با توجه به اشتراک هر دو کتاب در کلیت این داستان و نیز توجه به سیاق تنها کاربرد قرآنی آن در سوره مدنی «بقره» که خطاب به یهودیان مدینه است، این داستان می بایست هم برای مخاطبان قرآن شناخته شده باشد و هم برای یهودیان. با مفروض گرفتن این امر، اینکه چرا از میان تمامی حیوانات، گاو این چنین اهمیت یافته و علت دستور به ذبح آن و ارتباط آن با قتل چیست و اساساً بازگویی این واقعه در قرآن با چه هدفی و برای ابلاغ چه پیامی است، نیازمند آن است به بررسی اسطوره های اقوام باستان بپردازیم و از آنجا با واکاوی خصائص چنین ذبح هایی، راهی برای پاسخ به پرسش های فوق بیابیم. می توان با رویکردی بین الادیانی و با تکیه بر مجموع مستندات ادعا کرد: دستور به ذبح گاو مذکور، بیش از آنکه قربانی آیینی برای تقرب باشد، مطابق آیات تورات نوعی «بلاگردانی» از زمین مادر است که برگرفته از سنت های پیشازرتشتی، برای دفع شرور انجام می گرفت. در روایت توراتی ماجرا، زمین مادر و در روایت قرآنی آن گاو ماده حائز اهمیت شده اند که هر دو نمود یک چیز (یعنی رزق و برکت) به شمار می آیند. قرآن با بازگویی این واقعه، علاوه بر آنکه ماهیت درونی قوم یهود را در عناد با الله افشا می سازد، درک پیشااسلامی این باور را هم هدف انتقاد قرار داده و تمام ویژگی های الوهی که مخاطبانش برای اینگونه آیین ها و اینگونه عناصر (زمین مادر ـ گاوماده) قائل بودند، را یکسره به الله بازمی گرداند.
References:
-
- کتاب مقدس (ترجمۀ تفسيري، شامل عهد عتيق و عهد جديد)، بيتا، بيجا، بينا.
- آريانپور، اميراشرف، 1371، واژهنامة بزرگ آلماني ـ فارسي، تهران، کمانگير.
- آزادي ده عباساني، نجيمه، ۱۳۹۴، «رمزگشايي آيين قرباني در اسطوره»، عرفان و فرهنگ، ش ۳۸، ص 1ـ30.
- آقاخانی بیژنی، محمود و همكاران، 1397، «آیین قربانی در شاهنامه (داستان رستم و اسفندیار و سیاوش)»، فرهنگ و ادبیات عامه، سال ششم، ش ۲۰، ص 1ـ21.
- آلوسي، سيدمحمود، 1415ق، بلوغ الارب في معرفة احوال العرب، بيروت، دارالكتاب العربي.
- الياده، ميرچا، 1372، رساله در تاريخ اديان، ترجمة جلال ستاري، تهران، سروش.
- ابنعاشور، محمدبن طاهر، بيتا، التحرير و التنوير، بيجا، بينا.
- ابنعجيبه، احمدبن محمد، 1419ق، البحر المديد فى تفسير القرآن المجيد، قاهره، حسن عباس زكى.
- اتونی، بهروز، 1391، «دبستان نقد اسطورهشناختی ژرفا»، ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی، دوره هشتم، ش 26، ص 1ـ41.
- افخمی عقدا، رضا، 1388، «تحلیل اساطیري تصویر گاو وحشی در شعر جاهلی»، زبان و ادبیات عربی، ش 1، ص 1ـ24.
- اوستا، 1385، كهنترين سرودها و متنهاي ايراني، گزارش جليل دوستخواه، چ دهم، تهران، مرواريد.
- اوليف، مک، 1390، «ارزشگذاري اسرائيليات، معضلي در تفسير»، ترجمۀ محمدتقی دياري بيدگلي، پژوهش ديني، ش 23، ص 23ـ64.
- بقاعى، ابراهيمبن عمر، 1427ق، نظم الدرر فى تناسب الآيات و السور، بيروت، دار الكتب العلميه.
- بهزاد، فرامرز، 1381، فرهنگنامه واژگان آلماني به فارسي، ايران، خوارزمي.
- پالس، دانيل، 1385، هفت نظريه در باب دين، ترجمه و نقد محمدعزيز بختياري، چ دوم، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- حسيني کازروني، سيداحمد و همكاران، 1395، «گوشورون (بررسي سيماي تمثيلي و اساطيري گاو در شاهنامه فردوسي)»، تحقيقات تعليمي و غنايي زبان و ادب فارسي، ش ۲۸، ص 31ـ44.
- حقشناس، عليمحمد و همكاران، 1387، فرهنگ معاصر هزاره انگليسي به فارسي، تهران، فرهنگ معاصر.
- خرمشاهي، بهاءالدين، 1394، دانشنامه کارا: فرهنگ انگليسي فارسي، تهران، معين.
- خوارزمي، حميدرضا، ۱۳۹۲، «باور بلاگرداني در شاهنامه»، فرهنگ و ادبيات عامه، دوره اول، ش ۲، ص 1ـ24.
- دروزه، محمد عزت، 1383ق، التفسير الحديث، قاهره، دار احياء الكتب العربيه.
- دوانی، فزونه و همكاران، 1394، «بازتاب نمادین قربانی میترایی ـ اسطورة کشتن گاو نخستین ـ در هفت پیکر نظامی»، متنشناسی ادب فارسی، ش 2 (پیاپی 26)، ص 1ـ20.
- رشيدرضا، محمد، 1990م، تفسير المنار، مصر، مطبعة المنار.
- رضي، هاشم، 1381، تاريخ آيين رازآميز ميترايي در شرق و غرب: پژوهشي در تاريخ آيين ميترايي از آغاز تا عصر حاضر، تهران، بهجت.
- زياد محمد سلمان، 2015م، تجليات عشتار في الشعر الجاهلي، لمتطلبات الحصول على درجة الماجستير في اللغة العربية، فلسطين، جامعة النجاح الوطنية، كلية الدراسات العليا.
- سمرقندى، نصربن محمدبن احمد، بيتا، بحرالعلوم، بيجا، بينا.
- شافعي، محمدبن ادريس، 1427ق، تفسير الإمام الشافعي، تحقيق احمدبن مصطفى الفرَّان، رسالة دكتري، العربية السعودية، دار التدمريه.
- شبر، سيدعبدالله، 1412ق، تفسير القرآن الكريم، بيروت، دار البلاغة للطباعة و النشر.
- شواليه، ژان و آلن گربران، 1378، فرهنگ نمادها، تهران، جيحون.
- صمدي، مهرانگيز، 1367، ماه در ايران، از قديمترين ايام تا ظهور اسلام، تهران، علمي و فرهنگي.
- طبرسي، فضلبن حسن، 1372، مجمعالبيان، تهران، ناصر خسرو.
- طبرى، محمدبن جرير، 1412ق، جامعالبيان فى تفسير القرآن، بيروت، دارالعرفه.
- فخررازي، محمدبن عمر، 1420ق، مفاتيح الغيب، بيروت، دار احياء التراث العربى.
- فرنبغ دادگی، 1369، بندهش، تحقیق مهرداد بهار، تهران، توس.
- فريزر، جيمز جورج، 1392، شاخة زرين: پژوهشي در جادو و دين، ترجمة كاظم فيروزمند، تهران، آگاه.
- فيومي، محمدابراهيم، 1415ق، تاريخ الفكر الديني الجاهلي، بيروت، دار الفكر العربي.
- قائمي، فرزاد، ۱۳۹۱، «تحليل اسطوره کيومرث در شاهنامه فردوسي و اساطير ايران بر مبناي رويکرد نقد اسطورهشناختي»، جستارهاي ادبي، ش ۱۷۶، ص 38ـ65.
- قرباني زرين، باقر، 1392، «نگرش اسطورهاي به گاو در ادبيات کهن عربي»، ادبيات عرفاني و اسطورهشناختي، سال نهم، ش 32، ص. 137-123.
- قمى، علىبن ابراهيم، 1367، تفسير قمى، تحقيق سيدطيب موسوى جزايرى، قم، دار الكتاب.
- کومن، فرانتس، 1393، آيين پر رمز و راز ميترايي: رازهاي ميترا، ترجمة هاشم رضي، تهران، بهجت.
- گنابادى، سلطانمحمد، 1408ق، تفسير بيان السعادة فى مقامات العبادة، چ دوم، بيروت، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات.
- ماتریدی، محمدبن محمد، 1426ق، تفسير الماتريدي (تأويلات أهل السنة)، تحقیق مجدي باسلوم، بیروت، دار الكتب العلميه.
- مجاهدبن جبر، 1410ق، تفسير مجاهد، تحقيق محمد عبدالسلام ابوالنيل، مصر، دار الفكر الاسلامي الحديثه.
- محققيان، زهرا، 1400، جنسيت و نقشپردازيهاي جنسي در قرآن، تهران، پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي.
- مقاتلبن سليمان، 1423ق، تفسير مقاتلبن سليمان، تحقيق عبدالله محمود شحاته، بيروت، دار احياء التراث.
- وکیلی، شروین، 1390، اسطورهشناسی آسمان شبانه، تهران، شورآفرین.
- هال، جيمز، 1388، فرهنگنگارهاي نمادها در هنر شرق و غرب، ترجمۀ رقيه بهزادي، تهران، فرهنگ معاصر.
- يونکر، هاينريش، 1349، فرهنگ فارسي به آلماني، ترجمة بزرگ علوي، تهران، فارسي.
- Aghaei. S. Ali, 2017, "The morphology of the narrative exegesis of the Qur’an: the case of the cow of the Banū Isrāʾīl (Q 2: 67-74), Reading the Bible", in Islamic Context Qur’anic Conversations, ed. Daniel J. Crowther, Shirin Shafaie, Ida Glaser and Shabbir Akhtar, London, Routledge.
- Hart, George, 2005, The Routledge Dictionary of Egyptian Gods and Goddess, published in the USA and Canada by Routledge.
- Herodotus, 2013, The Histories. translated by George Rawlinson, Moscow, Roman Roads Media.
- Homer, 1946, The Odyssey.Translation in English: A. T. Murray, USA, Harvard University Press.
- Isaac Rabinowitz, Louis, 2007, "Red Heifer", in Encyclopaedia Judaica, ed. Michael Berenbaum and Fred Skolnik, 2nd edition, New York, New York University Press.
- Jordan, Michael, 2004, Encyclopedia of Gods: Dictionary of Gods and Goddesses, Second Edition, Kyle Cathie Limited, Printed in the United States of America.
- Junker.H.F. 1970. Persisch- Deutsches Wortbuch. Translated by Bozorg Alavi.Tehran: Alavy
- Lurker, Manfred, 2005, The Routledge Dictionary of Gods and Goddesses, Devils and Demons, New York, Routledge.
- Luthers, Martin, 2000, Die Bibel, Stittgart, 2 edition.
- MacDonald, Nathan, 2012, "The Hermeneutics and Genesis of the Red Cow Ritual, Harvard", Theological Review, HTR 105:3, p. 351–371.
- Rabinowitz, Louis I., et al., 2007, “Red Heifer”, in Encyclopaedia Judaica, ed. Michael Berenbaum and Fred Skolnik, 2nd edition, New York, University Press.
- Rubin, Uri, 2016, Quran: הקוראן, Tel-Aviv University Press.
- Schniedewind, M, William H. Hunt. Joel, 2007, A Primer on Ugaritic Language, Culture, and Literature, Cambridge University Press.
- Zammit, Martin R, 2002, Acomparative Lexical Study of Quranic Arabic, Leiden, Bril.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
, Zhra.(2025) "The Ritual of Sacrifice"; Rereading the Story of the Slaughtered Cow of the Israelites based on pre-Zoroastrian Myths, the Old Testament and the Holy Quran. Ma`rifat-e Adyan, 14(1), 27-48
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Zhra .""The Ritual of Sacrifice"; Rereading the Story of the Slaughtered Cow of the Israelites based on pre-Zoroastrian Myths, the Old Testament and the Holy Quran". Ma`rifat-e Adyan, 14, 1, 2025, 27-48
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
, Z.(2025) '"The Ritual of Sacrifice"; Rereading the Story of the Slaughtered Cow of the Israelites based on pre-Zoroastrian Myths, the Old Testament and the Holy Quran', Ma`rifat-e Adyan, 14(1), pp. 27-48
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
, Z. "The Ritual of Sacrifice"; Rereading the Story of the Slaughtered Cow of the Israelites based on pre-Zoroastrian Myths, the Old Testament and the Holy Quran. Ma`rifat-e Adyan, 2025; 14(1): 27-48