Ma`rifat-e Adyan, Volume 12, Issue 2, No 46, Year 2025 , Pages 71-87
An Analysis of the Reasons and Consequences of the Relationship Between the Zoroastrians of Iran and the Baha'i Community in the Qajar Period
Article Type:
Research
Writers:
✍️ Masuod Dadbakhsh / PhD in the History of Iran after Islam Kharazmi University / dadbakhsh.masoud@gmail.com
Hosein Moftakhari / Professor, the History of Iran after Islam, Kharazmi University
Abstract:
The influence of the Baha'is among a section of the Zoroastrian community in Iran was considered one of the greatest problems of the followers of this religious minority during the Qajar period. In those days, a number of educated Zoroastrian youth, influenced by the lifestyle and teachings of the Parsis or Parsees and the reformist and egalitarian slogans of the emerging so-called Baha'i faith, undertook extensive social and religious reforms within the Iranian Zoroastrian community and formed the Baha'i Zoroastrian community of Iran (Aheba). Using a descriptive-analytical method and focusing on the documents and works of the Zoroastrian and Baha'i communities of Iran, this paper studies the reasons behind the connection between the followers of Zoroastrianism and the so-called Baha'i faith and the consequences of this connection among the Zoroastrian community in Iran. The results indicate that the social pressures on Zoroastrian dissidents and the support of the Parsis and the British for these people, led some Zoroastrians to convert to the emerging so-called Baha'i faith, which led to widespread conflicts among prominent Zoroastrian figures in Iran
Keywords:
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :واکاوی دلایل و پیامدهای ارتباط میان زرتشتیان ایران و جامعة بهائیت در دورة قاجار
Abstract:
نفوذ بهائیت در میان بخشی از جامعه‌ی زرتشتیان ایران، از بزرگ ترین مشکلات پیروان این اقلیت مذهبی در دورۀ قاجار شمرده می شد. در این ایام، شماری از جوانان تحصیل کرده‌ی زرتشتی ـ که متأثّر از سبک زندگی و آموزه های جامعه‌ی پارسیان هند، تمایل زیادی به انجام اصلاحات اجتماعی و دینی گسترده در میان جامعۀ زرتشتی ایران داشتند ـ تحت تأثیر شعارهای اصلاح طلبانه و برابری خواهانه‌ی آیین نوظهور بهائیت قرار گرفتند و جمعیت زرتشتیان بهائی شده‌ی ایران (احبا) را تشکیل دادند. پژوهش حاضر بر آن است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی و بر پایه‌ی اسناد و مکتوبات جامعه‌ی زرتشتیان و بهائیان ایران، به واکاوی دلایل ارتباط میان پیروان این دو آیین و پیامدهای این ارتباط در میان جامعۀ زرتشتیان ایران بپردازد. دستاورد پژوهش حاکی از آن است که فشارهای اجتماعی ایجادشده بر روی دگراندیشان زرتشتی و حمایت های جامعه‌ی پارسیان هند و انگلستان از این افراد، باعث شد تا بخشی از زرتشتیان به آیین نوظهور بهائیت گرایش یابند؛ که این امر به وقوع درگیری های گسترده ای در میان رجال سرشناس زرتشتی در ایران انجامید.
Keywords:
References:
- اسناد پژوهشگاه تاریخ معاصر ایران، شماره اسناد: 17089-17090ن، 17084ن، 17082ن، 1-1631/6.
- اسناد سازمان اسناد ملی ایران، شناسه اسناد: 5919/360، 6062/293.
- اشیدری، جهانگیر، 1355، تاریخ پهلوی و زرتشتیان، تهران، ماهنامه هوخت.
- افندی، شوقی، 120بدیع/1964م، ترجمه نصرالله مودت، ج2، بی‌جا، مؤسسه ملی مطبوعات امری.
- امینی، تورج، 1380، اسنادی از زرتشتیان معاصر ایران، تهران، سازمان اسناد ملی ایران.
- آبادیان، حسین، 1383، «ریپورترها و تحولات تاریخ معاصر ایران»، مطالعات تاریخی، ش2، ص138-193.
- آیتی، عبدالحسین، 1326، کشف الحیل، ج2، بی‌جا، بی‌نا.
- براون، ادوارد گراگرانویل، 1381، یک‌سال در میان ایرانیان، ترجمه مانی صالحی علامه، تهران، ماه‌ریز.
- پورداود، ابراهیم، 1295 یزدگردی/1925م، ایرانشاه، بمبئی، انجمن زرتشتیان بمبئی.
- حبل‌المتین، سال18، ش16، 13 شوال 1328/17 اکتبر 1910.
- حسنی آملی، سید علی، 1398، بی‌بهاء، تهران، تراث.
- دادبخش، مسعود، 1396، بررسی وضعیت اجتماعی زرتشتیان ایران از انقلاب مشروطه تا سال 1320، رساله دکتری تاریخ ایران دوره اسلامی، تهران، دانشكده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه خوارزمی.
- دوروششوار، ژولین، 1378، خاطرات سفر در ایران، ترجمه مهران توکلی، تهران، نشر نی.
- رایت، سردنیس، 1368، ایرانیان در میان انگلیسی‌ها، ترجمه کریم امامی، تهران، زمینه.
- رائین، اسمائیل، 1357، انشعاب در بهائیت پس از مرگ شوقی ربانی، تهران، مؤسسه تحقیقی رائین.
- رسولی، مرتضی، 1382، «زرتشتیان معاصر (گفتگو با بوذرجمهر مهر)»، تاریخ معاصر ایران، ش28، ص123-162.
- سفیدوش، سیاوش، 132بدیع/1976م، یار دیرین، بی‌جا، مؤسسۀ ملی مطبوعات امری.
- سلسله پهلوی و نیروهای مذهبی به روایت تاریخ کمبریج، 1371، ترجمة عباس مخبر، تهران، طرح نو.
- شاهرخ، کیخسرو، 1382، خاطرات ارباب کیخسرو شاهرخ، به‌کوشش شاهرخ شاهرخ و راشنا رایتر، ترجمه غلامحسین میرزا صالح، تهران، مازیار.
- شورش هندوستان، 1857م/1274ق، 1372، ترجمه اوانس ماسئیان، به‌کوشش صفاءالدین تبرائیان، تهران، نیلوفر.
- شهبازی، پرویز، 1369، ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، جستارهایی از تاریخ معاصر ایران، ج2، تهران، اطلاعات.
- شهروینی، مهربان، 1325، «شرح حال ماستر خدابخش»، اندیشۀ ما، ش12، ص
- شهریاری، پرویز، 1360، «پارسی‌نامه»، فروهر، ش5، ص16-22.
- شهمردان، رشید، 1363، تاریخ زرتشتیان، فرزانگان زرتشتی، تهران، فروهر.
- عبدالبهاء، 1333، مجموعۀ الواح مبارکه به افتخار بهائیان پارسی، بی‌جا، مؤسسه مطبوعات امری.
- فاضل مازندرانی، اسدالله، 132بدیع/ 1976م، تاریخ ظهور الحق، ج8، قسمت دوم، بی‌جا، مؤسسه ملی مطبوعات امری.
- فقیه حقّانی، موسی، 1386، «بهائیت و سرویس اطلاعاتی انگلستان، مناسبات مانکجی هاتریا با بهائیان»، ایّام، ش29، ص18-19.
- قدس جورابچی، علاءالدین، 1349، بهاءالله موعود کتاب‌های آسمانی، بی‌جا، مؤسسه ملی مطبوعات امری.
- کرمی‌پور، الله‌کرم، 1392، «تغییر دین و تغییر شخصیت»، پژوهش‌های ادیانی، ش2، ص99-116.
- کمره‌ای، سید محمد، 1382، روزنامه خاطرات، به‌کوشش محمدجواد مرادی‌نیا، ج2، تهران، نشر و پژوهش شیرازه.
- ماساهارو، یوشیدا، 1373، سفرنامۀ یوشیدا ماساهارو، ترجمه دکتر هاشم رجب‌زاده، مشهد، مؤسسه چاپ و انتشارات آستان
- قدس رضوی.
- ملک‌زاده، مهدی، 1383، تاریخ انقلاب مشروطیت ایران، ج1،2،3، تهران، سخن.
- مهرانجانی، روح‌الله، 131 بدیع/1975م، شرح احوال جناب میرزا ابوالفضل گلپایگانی، بی‌جا، مؤسسه مطبوعات امری.
- میرحسینی، محمدحسن، 1388، «روند بهبود امور زردشتیان ایران و حذف جزیه از ایشان در دوره ناصرالدین شاه (با تکیه بر اسناد نویافته یزد)»، پژوهش¬های علوم تاریخی، ش1، ص 85-108.
- نائبیان، جلیل و جواد علیپور سیلاب، 1390، «زرتشتیان و بهائیان، و ارتباطات آنها در دوره قاجار»، تاریخ معاصر ایران، ش59، ص111-130.
- نیکو، میرزا حسن، 1390، فلسفۀ نیکو، تحقیق امیرعلی مستوفیان، ج2، تهران، راه نیکان.
- هاردینگ، سرآرتور، 1370، خاطرات سیاسی سرآرتور هادینگ، ترجمه دکتر جواد شیخ‌الاسلامی، تهران، سازمان انتشارات کیهان.
- هیل، ژهن، 1386، «پارسیان بمبئی، دولت بریتانیا»، ترجمه رشید شهمردان، فروهر، ش425، ص15-17.
- Dadbakhsh, Moftakhari, 2018, «Seperation In the Zoroastrian Society Of Iran During The Qajar Period», Journal Of Orgazational Behavior Research, Vol 3, p.1-7.
- Hormoazdyar,Dastur Kayoji Mirza,1987,Outlines Parsi History, Bombay, The K.R Cama Oriental Institute.
- Rambo,L.R, 1993, Understanding of Religious Conversion, New Haven, Yale university press.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Dadbakhsh , Masuod, Moftakhari , Hosein.(2025) An Analysis of the Reasons and Consequences of the Relationship Between the Zoroastrians of Iran and the Baha'i Community in the Qajar Period. Ma`rifat-e Adyan, 12(2), 71-87
Masuod Dadbakhsh ; Hosein Moftakhari ."An Analysis of the Reasons and Consequences of the Relationship Between the Zoroastrians of Iran and the Baha'i Community in the Qajar Period". Ma`rifat-e Adyan, 12, 2, 2025, 71-87
Dadbakhsh , M, Moftakhari , H.(2025) 'An Analysis of the Reasons and Consequences of the Relationship Between the Zoroastrians of Iran and the Baha'i Community in the Qajar Period', Ma`rifat-e Adyan, 12(2), pp. 71-87
