Ma`rifat-e Adyan, Volume 12, Issue 1, No 45, Year 2025 , Pages 97-116
The Concept of Death and the Nature of the Afterlife in the Ancient Civilizations of Iran, Greece and Mesopotamia
Article Type:
Research
Writers:
✍️ Hamid / Associate Professor, the Department of History, Shahid Bahonar University of Kerman / kavyani@uk.ac.ir
Tayyebeh / MA in Iranology, Shahid Bahonar University of Kerman
Abstract:
Since ancient times to the present day, the issues of life after death, the kinds of punishments and the end of life that man will face have been questions occupying the curious minds of humans. Meanwhile, the Iranian, Mesopotamian, and Greek ancient civilizations, that somehow influenced mythical works in the contemporary and post-modern civilizations, have dealt with the nature of death and man's end of life. Using descriptive-analytical method, the present study investigates these important issues based on the historical and religious documents and evidences. The analysis of epic and mythological sources and religious texts shows that over time and as a result of dealing with civilizations and cultural achievements of other nations, in some civilizations such as those of Mesopotamia and Greece, thinking about the issue of human death and ending caused coherent and sometimes contradictory thoughts that, in some cases, were similar to each other. The inhabitants of the two mentioned civilizations held a negative view about death and often considered the world after death to be underground in a dark place; but in Iran, in spite of some slight similarities with the mentioned civilizations, from the very beginning, due to the emergence of the Zoroastrian religion, people have constantly had a logical and hopeful attitude towards the issue of death and life after death. In addition to the clash of civilizations - which leads to similarities in attitudes towards the end of life - dealing with different habitats, climates and political-civic structures is an important factor that, in general, shapes human worldview about the philosophy of creation, life and the afterlife.
Keywords:
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :مفهوم مرگ و ماهیت دنیای پس از مرگ در تمدن‌های باستانی ایران، یونان و میانرودان
Abstract:
اینکه در ورای این زندگی و پس از مرگ چه عقوبت و سرانجامی برای انسان تدارک دیده شده، مسئله ای است که از دیرباز و دوران کهن تا امروز ذهن کنجکاو بشر را به خود مشغول داشته است. در این میان، در تمدن های کهن ایرانی، میان رودانی و یونانی که به نوعی در باراندازِ اساطیری، بر تمدن های هم عصر و پس از خود نیز اثر گذاشتند، اندیشیدن به چیستی و ماهیت مرگ و اینکه چه سرانجامی برای آدمی و غایت او در نظر داشتند، از مسائل مهمی است که در این پژوهش بر اساس بررسی اسناد و شواهد تاریخی و دینی و با رویکردی توصیفی تحلیلی درصدد پاسخگویی بدان هستیم. بدین سان با واکاوی منابع حماسی و اساطیری و متون دینی چنین برمی آید که در برخی تمدن ها، همچون میانرودان و یونان، اندیشیدن درباره‌ی مسئله‌ی مرگ و غایت آدمی با گذر زمان و برخورد با تمدن ها و دستاوردهای فرهنگیِ سایر ملل موجب پیدایش افکار منسجم و گاه متناقضی شد که در برخی موارد مشابه با یکدیگر بودند. بدین سان، اهالی دو تمدن یادشده با نگرش منفی به مرگ، جهان پس از مرگ را غالباً در زیرِ زمین و در جایی تاریک قلمداد کردند؛ اما در ایران با وجود برخی تشابهات جزئی با تمدن های یادشده، از ابتدا به دلیل ظهور دین زرتشت، کماکان مسئله‌ی مرگ و حیات پس از مرگ، ماهیت و کیفیتی یکسان و منطقی و امیدوارنه را دارا بود. همچنین افزون بر برخورد تمدن ها ـ که موجب تشابهات در نگرش به غایت زندگی می شود ـ برخورد با زیستگاه، اقلیم و ساختار سیاسی ـ مدنی متفاوت، عامل مهمی است که در کل، جهان بینی انسان به فلسفه‌ی آفرینش، زندگی و دنیای پس از مرگ را شکل می دهد.
Keywords:
References:
- ابوریحان بیرونی، محمد، 1392، آثارالباقیه، ترجمه پرویز سپتمان (اذکائی)، تهران، نی.
- احمدی، مهدی و سيدكاظم موسوی، 1396، «بررسی تطبیقی پایان جهان در اسطوره‌های ایران، هند و اسکاندیناوی»، مطالعات شبه‌قاره، ش31، ص9-26.
- ارداویرافنامه، 1372، ژینیو، فلیپ، ترجمه ژاله آموزگار، تهران، معین.
- اسمیت، جورج، 1383، افسانه گیلگمش، ترجمه داود منشی‌زاده، تهران، اختران.
- افلاطون، 1353، جمهوری، چاپخانة خوشهwww.takbook.com
- اکبری، حسن و مرتضي حصاری، 1384، «مرگ در بین‌النهرین باستان بر اساس متون کهن (اواخر هزاره‌های دوم قبل از میلاد و اوایل هزاره‌های اول قبل از میلاد)»، مطالعات ایرانی، ش7، ص77-96.
- اوستا، 1385، ترجمه و گزارش جلیل دوستخواه، ج1و2، تهران، مروارید.
- ائوگمدیچا، 1344، ترجمه رحیم عفیفی، مشهد، چاپخانه دانشگاه.
- آشتیانی، جلال‌الدین، 1368، زرتشت، مزدیسنا و حکومت، تهران، شرکت سهامی انتشار.
- آموزگار، ژاله و احمد تفضلی، 1370، اسطورة زندگی زرتشت، تهران، کتابسرای بابل.
- برن، ژان، 1357، فلسفة اپیکور، ترجمه سید ابوالقاسم پورحسینی، تهران، امیرکبیر.
- بلک، جرمی و آنتوني گرین، 1383، فرهنگنامة خدایان، دیوان و نمادهای بین‌النهرین باستان، ترجمه پیمان متین، تهران، امیرکبیر.
- پورداوود، ابراهیم، 1353، یادداشت‌های گاتاها، به‌کوشش بهرام فره‌وشی، تهران، معین.
- ترابی، علی‌اکبر، 1382، نظری در تاریخ ادیان، تهران، فروزش.
- جاماسب اسانا، 1371، متون پهلوی، گزارش سعید عریان، تهران، کتابخانه جمهوری اسلامی.
- داعی‌الاسلام، سیدمحمدعلی، 1362، فرهنگ نظام اوستایی، ج1، تهران، دانش.
- دامپی‌یر، ویلیام، 1379، تاریخ علم، ترجمه عبدالحسین آذرنگ، بی‌جا، سمت.
- دوشن‌گیمن، ژاک، 1375، دین ایران باستان، ترجمه رؤیا منجم، تهران، فکرروز.
- رضایی، مهدی، 1384، آفرینش و مرگ در اساطیر، تهران، اساطیر.
- زادسپرم، 1366، گزیده‌های زادسپرم، ترجمه محمد تقی راشدمحصل، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
- ژیران، دلاپورت و لاکوئه، 1382، اساطیر آشور و بابل، ترجمه ابوالقاسم اسماعیل‌پور، تهران، کاروان.
- سارتون، جورج، 1357، تاریخ علم، ترجمه احمد آرام، تهران، امیرکبیر.
- سوفوکل، 1359، اودیپوس شاه، اودیپوس در کولونوس، آنتی‌گون، ترجمه محمد سعیدی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- سیگال، چارلز، 1375، سوفوکلس، ترجمه خشایار دیهیمی، تهران، کهکشان.
- شی‌یرا و ادوارد، 1375، الواح بابلی، ترجمه علی‌اصغر حکمت، تهران، علمی و فرهنگی.
- عریان، سعید، 1382، راهنمای کتیبه‌های ایرانی میانه، تهران، معاونت پژوهش، پژوهش و گویش سازمان میراث فرهنگی.
- فریزر، جیمز جورج، 1392، شاخه زرین، ترجمه کاظم فیروزمند، تهران، آگاه.
- کامو، آلبر، 1382، افسانه سیزیُف، ترجمه علی صدوقی و م.ع سپانلو، تهران، دنیای نو.
- کتاب پنجم دینکرد، 1386، به‌اهتمام ژاله آموزگار و احمد تفضلی، تهران، معین.
- کرسون، اندره، بی‌تا، سیری در فلسفه جهان از سقراط تا ولتر، ترجمه کاظم عبادی، بی‌جا.
- کریشنان، سروپالی‌رادا، 1367، تاریخ فلسفه شرق و غرب، ج1 (تاریخ فلسفه شرق) ، ترجمه خسرو جهانداری، تهران، سازمان آموزش و انتشارات انقلاب اسلامی.
- گاتها، 1381، نگارش ابراهیم پورداود، تهران، اساطیر.
- گاتها؛ کهن‌ترین بخش اوستا، 1378، پورداوود، تهران، اساطیر.
- گرشویچ، ایلیا،1390، تاریخ ایران (دورة ماد) از مجموعة تاریخ کمبریج، تهران، جامی.
- گری، جان، 1378، اساطیر خاور نزدیک (بین‌النهرین)، ترجمه باجلال فرخی، تهران، اساطیر.
- گریمال، پیر، 1367، فرهنگ اساطیر یونان و روم، ج1، ترجمه احمد بهمنش، تهران، امیرکبیر.
- گرین، راجرلنسلین، 1387، اساطیر یونان از آغاز تا آفرینش هراکلس، ترجمه عباس آقاجانی، تهران، سروش.
- لوکوک، پیر، 1382، کتیبه‌های هخامنشی، ترجمه نازیلا خلخالی، تهران، فروزان روز.
- لوکونین، و.گ، 1350، تمدن ایران ساسانی، ترجمه عنایت‌الله رضا، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- مارکیش، سیمون، 1377، اساطیر از دیدگاه علمی، ترجمه احمد بیانی، تبریز احیا.
- مانک جی نوشیروان جی‌دهالا، 1377، خداشناسی زرتشتی از باستانی‌ترین زمان تا هزار سال پیش از میلاد، ترجمه رستم شهزادی، تهران، فروهر.
- مجیدزاده، یوسف، 1379، تاریخ و تمدن بین‌النهرین، ج2، تهران، مرکز دانشگاهی.
- مردان فرخ، 1943، شکندگمانی‌ویچار، به‌اهتمام صادق هدایت، تهران، چاپخانة فرهنگ.
- مینوی خرد، 1364، ترجمه احمد تفضلی، تهران، توس.
- ناس، جان‌بی، 1375، تاریخ جامع ادیان، ترجمه علی‌اصغر همت، تهران، علمی و فرهنگی.
- نیبرگ، هنریک ساموئل، 1383، دین‌های ایران باستان، ترجمه سیف‌الدین نجم‌آبادی، کرمان، دانشگاه باهنر.
- ویرژیل، 1369، انه‌اید، ترجمه میرجلال‌الدین کزازی، تهران، نشر مرکز.
- هادُخت‌نسک، 1371، به‌کوشش مهشید میرفخرایی، چ‌اول، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
- هوک، ساموئل، بی‌تا، اساطیر خاورمیانه، ترجمه علی‌اصغر بهرامی و فرنگیس مزداپور، تهران، روشنگران.
- هومر، 1370، اودیسه، ترجمه سعید نفیسی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
- ـــــ ،1370، ایلیاد، ترجمه سعید نفیسی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- Bernabe.A, 2015, To swear to Heaven and Earth, from Mesopotamia to Creece. Mesopotamia in the Ancient world, Edited by Robert Rollinger and Erik Van Dongen.
- BundahiŠn, 2005, pakzad.f, Tehran,center for the Great Islamic Encyclopædia Field.D.M (1977)"Greek and Romman Mythology", Publishd By The Hamlyn.London.New York. Sydney. Toronto.
- Dalley.S, 2000, Myth from Mesopotamia,Oxford University Press.
- Dowrick.S, 1974, Land of Zeus published, by Nel (New English Library) Limited from Barnard,sInn Holborn London.
- Frankfort.H, 1978, king ship and the Gods, The university of Chicagi Press Chicago & Londin.
- Frayne,D, 1998, Presargonic PERIOD (2700-2350 Bc),university of Toronto press incorporated 1998 Toronto Buffalo London Printed in Canada.
- Gabbey.U, 2013, We Are Going to The House In Prayer, Hebrew university, Jerusalem."Heaven On Earth", Edited by Deena Ragavan.
- Gnoli.G, 2012, AŠAVAN (Possesshng Truth), Encyclopædia Iranica.II/7,PP.705-706. Accessed on 30 December.2012).
- Grant.M, 1971, Roman Myths, printed in Great Britain by G.Tinling & Go LTD London and Prescot.
- Hamilton.E, 1998, Mythology, little,Broun and company New york,boston.
- Heidel.e, 1963, The Gilgamesh EPIC and old testament parallels. The University Of Chicago: Press, Chicago & London First Phoneix Edition printed in the united states of America.
- Kent.R, 1953, Old Persian, (Grammer, Texts Lexicon), American Oriental Society, New Haven, Connecticut.
- Kramer,S.N, 1981, History Begins at Sumer.Thirty-Nine First in Recorder History. PENN University of Pennsylvania press Philadelphia.
- Malandra.w, 2012, GARŌDMĀN. Encyclopædia Iranica. Online at htt://www iranica online.org/articles/garodma (accessed on 30 December 2012).
- Penglase.Ch, 1994, Greek Myths And Mesopotamia, London and New york.
- Reichelt.H, 1968, Avesta Reade, Walter De Gruyte, Berlin.
- Sharp.R.N, 1964, Inscription In Old Persian Cuneiform Of The Achaemenian Emperors.
- West, E.D, 1880, Pahlavi Texts. Oxford University Press Warehouse, At the Claredon Press
- Zaehner.R.C, 1975, The Dawn Andtwilich Of Zoroastrianiat, Publhshed by Weidenfeld and Nicolson, London.
- Zajko.V & Hoyle.H, 2017, Reseption Of Classical Mythology, John wiley & Sons USA.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
, Hamid, , Tayyebeh.(2025) The Concept of Death and the Nature of the Afterlife in the Ancient Civilizations of Iran, Greece and Mesopotamia . Ma`rifat-e Adyan, 12(1), 97-116
Hamid ; Tayyebeh ."The Concept of Death and the Nature of the Afterlife in the Ancient Civilizations of Iran, Greece and Mesopotamia ". Ma`rifat-e Adyan, 12, 1, 2025, 97-116
, H, , T.(2025) 'The Concept of Death and the Nature of the Afterlife in the Ancient Civilizations of Iran, Greece and Mesopotamia ', Ma`rifat-e Adyan, 12(1), pp. 97-116
