Ma`rifat-e Adyan, Volume 10, Issue 2, No 38, Year 2025 , Pages 95-112

    A Comparative Study of the Great Flood and the Character and Function of the First Saviors in Iran and Mesopotamia

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    ✍️ Hamid / Assistant Professor, Shahid Bahonar University of Kerman / kavyani@uk.ac.ir
    Tayyebeh / MA Student of Iranology, Shahid Bahonar University of Kerman
    Abstract: 
    Given the fact that myths are not unrealistic and illusory, and are rooted in reality, the myth is said to be a response to human’s inability to cope with his frustrations; a response to his weaknesses in achieving his aspirations and his fears of unexpected accidents. Meanwhile, one of the important events in the ancient human societies was horrible natural events that sometimes led to the destruction of the foundation of life, and regardless of how it was faced, the reason and cause of these unfortunate events was an important issue that produced different reactions in different civilizations and was influenced by different factors. Therefore, given the existence of a great flood narration in some myths of ancient nations, this research seeks to explain the similarities and differences among the narratives and beliefs about the Flood and the formation and development a life-saving myth in the civilizations of Iran and Mesopotamia by investigating the narrations about the flood and nature of the saviors of human life. Therefore, using an analytical approach, important historical sources and mythological narratives were collected and reviewed. The results suggest that the issue of rescuing and delivering human beings from disasters and agony has always been considered by some ancient civilizations and cultures like Iran and Mesopotamia, and narrations about the great flood have many similarities. However, due to the fact that these civilizations have somehow dealt with these narrations based on their cultural and biological conditions, there are, in some cases, notable differences in these narratives (in the reason behind the incident and the attribute of the saviors).
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :بررسی تطبیقی طوفان بزرگ و ویژگی و عملکرد منجیانِ نخستین در ایران و میان‌رودان
    Abstract: 
    با رویکرد بدین نکته که اساطیر مسئله ای غیرواقعی و موهوم نیستند و ریشه در واقعیت دارند، گفته می شود اسطوره واکنشی از ناتوانی انسان است در مقابله با درماندگی ها و ضعف او دربرآوردن آرزوها و ترس او از حوادث غیرمترقبه. در این بین، یکی از رخدادهای مهم جوامعِ کهن بشری، وقایع طبیعی هولناکی بود که گاه براندازی بنیاد زندگی را موجب می شد و صرف نظر از چگونگی مواجهه با این رخداد، چرایی و علت این وقایع ناگوار مسئله‌ی مهمی بود که نوع پاسخگویی بدان در هر تمدنی متفاوت و تحت تأثیر عواملی قرار داشت. بر این اساس و با توجه به وجود داستان طوفان بزرگ در برخی اساطیر ملل باستانی، این تحقیق بر آن است تا با شرح چگونگی روایات طوفان و ماهیت ناجیان حیات بشری، به تشابهات و تفاوت ها و حلقه‌ی اتصال دهنده‌ی روایات و باورها و نحوه‌ی شکل گیری و تکوین اسطوره‌ی نجات بخش در تمدن های ایران و میان رودان بپردازد. از این رو، با گردآوری و بررسی منابع مهم تاریخی و روایات اساطیری، با رویکرد تحلیل محور، نتایج حاصله بر آن است که مقوله‌ی نجات بخشی و رهانیدن انسان ها از بلایا و عذاب، همواره مورد توجه برخی تمدن ها و فرهنگ های کهن مانند ایران و میان رودان بوده است و با وجود تشابهات فراوان در نقل این روایات، به سبب اینکه تمدن های مزبور به نوعی بر اساس فرهنگ و شرایط اقلیمی و زیستی خویش با آن روبه رو شده و به نقل حدیث پرداخته اند، گاه تفاوت های محسوسی در این روایات (در علت رخداد و ویژگی منجیان) به چشم می خورد.
    References: 
    • ابن‌اثیر، عزالدین، 1386، اخبار ایران، ترجمه محمدابراهیم باستانی پاریزی، تهران، علم.
    • ارداویرفنامه یا بهشت و دوزخ در آیین مزدیسنی، 1391، ترجمه رحیم عفیفی، تهران، توس.
    • اسمیت، جورج، 1383، افسانه گیلگمش، ترجمه داود منشی‌زاده، تهران، اختران.
    • اوستا، 1375، ترجمه جلیل دوستخواه، ج2، چ سوم، تهران، مروارید.
    • ائوگمدیچا، 1344، به کوشش رحیم عفیفی، مشهد، چاپخانه دانشگاه مشهد.
    • آموزگار، ژاله، 1395، تاریخ اساطیری ایران، چ هفدهم، تهران، سمت.
    • باقری حسن‌کیاده، معصومه و سميه روح‌الامینی، 1393، داستان جم، تهران، پازینه.
    • بلک، جرمی و آنتوني گرین، 1383، فرهنگنامة خدایان، دیوان و نمادهای بین‌النهرین باستان، ترجمه پیمان متین، تهران، امیرکبیر.
    • بهار، مهرداد، 1391، پژوهشی در اساطیر ایران، چ نهم، تهران، آگاه.
    • بیرونی، ابوریحان، 1363، آثارالباقیه، ترجمه اکبرداناسرشت، چ سوم، تهران، امیرکبیر.
    • ثعالبی نیشابوری، عبدالملک، بی‌تا، شاهنامه ثعالبی، ترجمه محمود هدایت، تهران، چاپخانه مجلس.
    • حمزه اصفهانی، ابن‌حسن، 1367، تاریخ پیامبران و شاهان، ترجمه جعفر شعار، چ سوم، تهران، امیرکبیر.
    • راشدمحصل، محمدتقی، 1381، نجات بخشی در ادیان، چ دوم، تهران، پژوهشکده علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    • رضی، هاشم، بی‌تا، تاریخ ادیان، کتاب اول نظامات مذهبی جهان، تهران،کاوه.
    • روایت پهلوی، 1367، به‌کوشش مهشید میرفخرایی، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
    • ریگ ودا، 1372، تحقیق و ترجمه سید محمدرضا جلالی نائینی، چ سوم، تهران، نقره.
    • زندوهومن یسن، 1383، به‌کوشش صادق هدایت، تهران، نگاه.
    • ژیران، دلاپورت و لاکوئه، 1382، اساطیرآشور و بابل، ترجمه ابوالقاسم اسماعیل‌پور، تهران، کاروان.
    • شهرستانی، ابوالفتح، 1335، الملل و النحل، ترجمه افضل‌الدین صدر ترکه اصفهانی، تصحیح محمدرضا جلالی نائینی، تهران،
    • چاپخانه تابان.
    • شی یرا، ادوارد، 1375، الواح بابلی، ترجمه علی‌اصغر حکمت، چ دوم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
    • طبری، محمد، 1385، تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، ج2، چ ششم، تهران، اساطیر.
    • عفیفی، رحیم، 1383، اساطیر و فرهنگ ایران، چ دوم، تهران، توس.
    • فردوسی، ابولقاسم، 1389، شاهنامه، تهران، آدینه سبز.
    • کاویانی پویا، حمید، 1396، «بررسی تطبیقی آفرینش انسان در اساطیر و ادیان ایران و میان‌رودان»، الهیات تطبیقی، ش17، ص139-156.
    • کتاب مقدس، عهد عتیق و عهد جدید، 1383، ترجمه فاضل خان همدانی، ویلیام گلن، هنری مرتن، تهران، اساطیر.
    • کرتیس، جان (ویراسته)، 1389، «بین‌النهرین و ایران در دوران اشکانی و ساسانی» (وازنش و باززایی در حدود 238 ق.م ـ 643م)، ترجمه زهرا باستی، تهران، انتشارات سمت.
    • کریستین‌سن، آرتور، 1389، نخستین انسان، نخستین شهریار در تاریخ افسانه‌ای ایران، ترجمه ژاله آموزگار و احمد تفضلی، چ.چهارم، تهران، چشمه.
    • گزیده‏های زادسپرم، 1366، ترجمه محمدتقی راشد محصل، تهران، مطالعات فرهنگی.
    • لاهیجی، شهلا و مهرانگیز کار، 1371، شناخت هویت زن ایرانی، تهران، انتشارات روشنگران.
    • مجیدزاده، یوسف، 1376، تاریخ و تمدن بین‌النهرین، ج1، تهران، نشر مرکز دانشگاهی.
    • ـــــ ، 1379، تاریخ و تمدن بین‌النهرین، ج2، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
    • مستوفی، حمدالله، 1387، تاریخ گزیده، به اهتمام عبدالحسین نوایی، چ دوم، تهران، امیرکبیر.
    • مسعودی، ابوالحسن علی، 1370، مروج الذهب، ترجمه ابوالقاسم پاینده، چ چهارم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
    • مک کال، هنریتا، 1373، اسطوره‌های بین‌النهرین، ترجمه عباس مخبر، تهران، نشر مرکز.
    • میرخواند، محمد، 1380، تاریخ روضة الصفا فی سیرة الانبیا و الملوک و الخلفا، ج1، ترجمه جمشید کیانفر، تهران، اساطیر.
    • مینوی خرد، 1354، ترجمه احمد تفضلی، تهران، انتشارات بنیاد فرهنگی ایران.
    • وندیداد، 1385، پژوهش و ترجمه هاشم رضی، ج1، چ اول، تهران، بهجت.
    • هوک، ساموئل هنری، بی‌تا، اساطیر خاورمیانه، ترجمه علی‌اصغر بهرامی و فرنگیس مزداپور، تهران، روشنگران.
    • هینلز، جان، 1377، شناخت اساطیر ایران، ترجمه ژاله آموزگار و احمد تفضلی، چ پنجم، تهران، چشمه.
    • یشتها، بی‌تا، ترجمه داود ابراهیم‌پور، ج2، بی‌جا، اساطير.
    • Frayne,D,1998, Presargonic Period (2700-2350 BC),university of Toronto press incorporated 1998 Toronto Buffalo London Printed in Canada.
    • George.A.R. 2003, THE BABYLONIAN  GILGAMESH  EPIC, volume II, Published in the united states by oxford university press Inc , New york.
    • Heidel,a,1963,THE GILGAMESH EPIC and old testament parallels. The university of chicago press, CHICAGO&LONDON first phoenix Edition printed in the united states of America.
    • Kramer,S.N ,1963, THE SUMERIANS, by The university of Chicago. All rights reserved, printed in the united states of America.
    • Malandra,w.w,2009, ZOROASTER, originally published: Last updated:july 20,2009.
    • Pakzad,F, 2005,BundahiŠn, Tehran, Center for the Great Islamic Encyclopaedia.
    • SKJAERVO, PRODS OKTOR, 2012, myth of jamŠid,originally, This article is available in print vol,14,fasc.5, p.1-22.
    • Rezania,K,2016,Malkus,Encyclopaedia Iiranica, online edition 2016, available at htt://www. iranicaonline. Org (access on 20 septamber (2016).
    • Schwartz, Howard,2004, Tree of souls (the mythology of Judaism), New York, Oxford University Press.
    • Stock,Jennifer-Hunt,Kim, 2009, Encyclopaedia of World mythology, second volume, New York, Gale Cengage Learning. 
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    , Hamid, , Tayyebeh.(2025) A Comparative Study of the Great Flood and the Character and Function of the First Saviors in Iran and Mesopotamia. Ma`rifat-e Adyan, 10(2), 95-112

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Hamid ; Tayyebeh ."A Comparative Study of the Great Flood and the Character and Function of the First Saviors in Iran and Mesopotamia". Ma`rifat-e Adyan, 10, 2, 2025, 95-112

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    , H, , T.(2025) 'A Comparative Study of the Great Flood and the Character and Function of the First Saviors in Iran and Mesopotamia', Ma`rifat-e Adyan, 10(2), pp. 95-112

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    , H, , T. A Comparative Study of the Great Flood and the Character and Function of the First Saviors in Iran and Mesopotamia. Ma`rifat-e Adyan, 2025; 10(2): 95-112