Ma`rifat-e Adyan, Volume 8, Issue 4, No 32, Year 2025 , Pages 23-38

    A Comparative Study of Tolerance in Islam and Christianity

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    محمد امیر عبیدی نیا / Assistant Professor of Persian Language and Literature, Urmia University
    Alireza / Professor of Persian Language and Literature, Urmia University
    ✍️ Kamal Rohani / Ph.D. Student of Persian Language and Literature (Mystical Literature), Urmia University / kamalrohani20@yahoo.com
    Abstract: 
    This paper examines the Islamic view of "tolerance" and compares it with "tolerance" in the view of modern Christianity. The present view of Christian tolerance dates back to the sixteenth and seventeenth centuries and is the result of the changes brought by the religious reform movement after the officialization of Christianity by Constantine, setting up the courts of doctrinal inquisition, taking a rigid attitude towards critics and assassinating many intellectuals. Accordingly, Christian tolerance was used in this sense of “on religion", not "in religion", i.e. outside the realm of Christianity and the result of social and political necessity. In contrast, the idea of tolerance in Islam has its roots in the Qur'an, Sunna and the hadiths of the infallible Imams. Most Islamic schools offer a different interpretation of tolerance from that of Western tolerance or its universal ideas. The present paper seeks to establish the fact that the origin and levels of tolerance in Islam are fundamentally different from those of Christianity, and the issue of tolerance is not interpreted as on religion (casual) but as in religion (inherent character of religion).
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :بررسی و مقایسه تساهل و تسامح اسلامی با تولرانسِ مسیحی
    Abstract: 
    این مقاله به بررسی «تساهل و تسامحِ» اسلامی و مقایسۀ آن با «تولرانس» در مسیحیت جدید می پردازد. اندیشۀ تولرانس(تساهل و مدارا)ی مسیحی، با رویکرد کنونی خود به قرن شانزدهم و هفـدهم میلادی باز می گردد و زادۀ تحوّلاتِ نهضتِ اصلاح دینی است؛ پس از دولتی کردنِ مسیحیت به وسیلۀ کُنستانین و بر پایی دادگاه های تفتیشِ عقاید و سخت گیری بر منتقدان و کشتن بسیاری از روشنفکران. لذا ازاین رو، تساهلِ مسیحی در این مفهوم «بر دین» است، نه « در دین»؛ یعنی خارج از حوزۀ مسیحیت بوده و زادۀ ضرورتِ اجتماعی و سیاسی است. در مقابل، اندیشـۀ تساهل و مدارای اسلامی، ریشه در قرآن، سنّت و احـادیث امامان معصوم علیه السلام دارد و اکثر مکاتبِ اسلامی، به تساهل و تسامح با تفسیری متفاوت از تولرانس غربی معتقد هستند، یا کلیات آن را باور دارند. این مقالۀ، درصددِ رسیدن به این واقعیت است که خاستگاه و وجوهِ تساهل در اسلام، نسبت به تولرانس مسیحی، تفاوت هایی اساسی دارد و مقولۀ تساهل و تسامح، نه بر دین(عَرَضی)، بلکه در دین(ذاتی دین) تفسیر می شود.
    References: 
    • نهج البلاغه، 1380، به کوشش محمد دشتی، چ دهم، مشهد، آستان قدس رضوی.
    • نهج الفصاحة، 1379، گردآوری ابوالقاسم پاینده، چ پنجم، تهران، جاویدان.
    • کتاب مقدّس، 1976م، انجمن کتاب مقدّس، 2012.
    • آقا جانی، قناد، محمد رضا، 1387، تعریف اصطلاحی تساهل و تسامح از دیدگاه امام علی، ايلام، دانشگاه ایلام.
    • ابن سعد، ابوعبدالله، 1405 ق، طبقات الکبری، بیروت، دار بیروت.
    • ابوخلیل، جمال الدین، 1382، تساهل در اسلام، تهران، طهوری.
    • احمديان، عبدالله، 1384، كلام جديد، مهاباد، رهرو.
    • اسلامی، محمدتقی، 1381، تساهل و تسامح، قم، مرکز مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی حوزۀ علمیه.
    • الزحیلی، وهبه، 1387، اخلاق اسلامی، ترجمه عبدالعزیز سلیمی، تهران، احسان.
    • بُخاری، محمدبن اسماعیل، 1904 م، صحیح بخاری، چ دهم، بیروت، دارالمعرفة.
    • پیلتن، محمدعلی، 1390، بررسی ابعاد مختلف مسئله مدارا در متون دینی، پایان نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکده الاهیات دانشگاه قم.
    • جعفريان، رسول، 1386، تاريخ سياسي اسلام سيره رسول خدا، قم، دليل ما.
    • حسینی، سیدمحمد، 1386، قاعده تسامح در ادله سنن، پایان نامۀ کارشناسی ارشد، مدرسه عالی فقه و معارف اسلامی.
    • حنبل، احمد، 1989، مسند، چ ششم، بيروت، دارالفكر.
    • خالد، عمرو، 1390، به سوی همزیستی، ترجمه ابراهیم ساعدی رودی، تایباد، واسع.
    • دلارم نژاد، محدثه، 1392، مقایسۀ مفهوم تسامح و تساهل در دیوان حافظ و مثنوی معنوی، پایان نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات دانشگاه سیستان و بلوچستان.
    • دهقان، سمیه، 1390، تساهل و تسامح در مثنوی‌های عطار، پایان نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات دانشگاه لرستان.
    • رزمجو، حسین، 1377، سیمای عرفانی و دینی مولوی در آینه مثنوی معنوی، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد.
    • زرین کوب، عبدالحسین، 1372، پله پله تا ملاقات خدا، چ پنجم. تهران، علمی.
    • ـــــ ، 1377، کارنامۀ اسلام، تهران، سپهر.
    • زهره وند، محمد، 1390، تساهل در ادیان، سنندج، کالج.
    • سادا، ژولی، 1378، تساهل در تاریخ اندیشه غرب، ترجمه عباس باقری، تهران، نی.
    • سفیدگر، فاطمه، 1391، تساهل و تسامح در عرفان ابن عربی و اندیشه خواجه نصیر طوسی، پایان نامۀ کارشناسی ارشد. دانشکده ادبیات دانشگاه پیام نور تهران جنوب.
    • سیدحسین، سیدصادق، 1383، مدارای بین مذاهب، قم، دفتر تبلیغات اسلامي.
    • سروش، عبدالکریم، 1387، صراط‌هاي مستقيم، چ هشتم، تهران، صراط.
    • طباطبایی، سيدمحمدحسین، 1390، المیزان، چ ششم، قم، دار الکتب الأسلامیه.
    • عاملی، سیدجعفر مرتضی،1423ق، صراع الحریه فی عصر المفید، چ سوم، بیروت، دار الفکر.
    • فرزانه، سمانه، 1390، بررسی پلورالیسم دینی در مثنوی مولوی، پایان نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات دانشگاه اراک.
    • کليني، 1365، الکافي، تهران، دارالکتب الإسلامية.
    • گلدزیهر، ایگناس، 1388، گرایش‌های تفسیری در میان مسلمانان، ترجمۀ سیدناصر طباطبایی، چ سوم، تهران، ققنوس.
    • لطفی، زهرا، 1388، مدارا و قاطعیت از منظر قرآن کریم، پایان نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم.
    • محمدی، احمد، 1387، سیرۀ پیامبر، ارومیه، حسینی.
    • مجلسی، محمدباقر، 1403 ق، بحار الانوار، چ سوم، بیروت، دارالوفا.
    • مطهری، مرتضی، 1387، مجموعه آثار، چ هشتم، قم، صدرا.
    • موحد، علی، 1378، سلوک باطنی، سیری در رمزشناسی عرفان، شیراز، نوید.
    • لاک، جان، 1377، نامه‌ای در باب تساهل، ترجمه شیرزاد گلشاهی کریم، تهران، نی.
    • هید، دیوید، 1383، تساهل. ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
    • هيك، جان، 1381، فلسفة دين، ترجمة بهزاد سائلي، تهران، چ سوم، المهدي.
    • یثربی، سیدیحیی، 1377، فلسفۀ عرفان، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیه قم.
    • شجاع کیهانی، جعفر، 1385، «تساهل در ادب فارسی»، نامۀ فرهنگستان، ش 29، ص 87ـ71.
    • فرزانه‌پور، حسین و محمد بخشایشی، 1390، «تساهل و مدارا در قرآن»، اندیشه نوین دینی، ش 25، ص 157ـ178.
    • مروّتی، سهراب، 1385، «مبانی نظری مدارا در قرآن کریم و سنت معصومین»، انجمن معارف اسلامی، ش 7، ص 63ـ84.
    • نیکزاد، عباس، 1385، «تسامح و تساهل در آموزه‌های پیامبر اعظم و تفاوت آن با تساهل و تسامح در لیبرالیسم»، اندیشۀ تقریب، ش 9، ص 93ـ122.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    , , , Alireza, Rohani, Kamal.(2025) A Comparative Study of Tolerance in Islam and Christianity. Ma`rifat-e Adyan, 8(4), 23-38

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    ; Alireza ; Kamal Rohani."A Comparative Study of Tolerance in Islam and Christianity". Ma`rifat-e Adyan, 8, 4, 2025, 23-38

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    , , , A, Rohani, K.(2025) 'A Comparative Study of Tolerance in Islam and Christianity', Ma`rifat-e Adyan, 8(4), pp. 23-38

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    , , , A, Rohani, K. A Comparative Study of Tolerance in Islam and Christianity. Ma`rifat-e Adyan, 2025; 8(4): 23-38