Iconography; the Manifestation of Religious Art Among the Imamites and Orthodox Christians
Article Type:
Research
Writers:
Abstract:
Abstracts
Considering the importance of the manifestations of religious art in the great religious traditions of the world and their role in strengthening the religious beliefs of the faithful, the paper examines the subject from different aspects including the manner of relationship of religions manifestations with Divine theology and Divine presence, the relationship of these religious works with religious acts and rituals, aesthetic aspects and many issues. Using an analytical-theoretical approach, the paper conducts a brief investigation into the theoretical principles on the religious art in the Imamite tradition and Orthodox Christians to study the position of figurative narrations, religious symbols and icons and their role in the preaching of beliefs to the followers of the two ancient and wealthy traditions. Of course, owing to the wide range of religious artworks, emphasis is put in Imamites on presenting a vivid picture of the Event to Ashura and in Orthodox Christians of Crucifix. In the historical investigation of each of these instances, the general view of each religious tradition has been expounded.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :نگارگری و شمایل نگاری: تجلّی هنر دینی در میان شیعیان امامیه و مسیحیان ارتدوکس
Abstract:
با توجه به اهمیت جلوه های هنر دینی در سنت های دینی بزرگ جهان و نقش آنها در تقویت باورهای دینی مؤمنان، در این باره از زوایای مختلفی از جمله چگونگی ارتباط این مظاهر دینی با کلام الهی و حضور الهی، ارتباط این آثار دینی با اعمال و شعائر دینی، ابعاد زیبایی شناختی و مباحث بسیاری طرح شده است. این مقاله با رویکرد تحلیلی و نظری تلاش می کند، ضمن بررسی اجمالی مبانی نظری هنر دینی در سنت شیعیان امامیه و مسیحیان ارتدوکس، به مطالعه جایگاه روایات تصویری، نمادها و نگاره های دینی و نقش آنها در انتقال باورها به پیروان این دو سنت دینی کهن و غنی بپردازد. البته با توجه به گستره آثار هنری دینی، در شیعه امامیه، بر تصویرگری واقعه عاشورا و در مسیحیت ارتدوکس، بر شمایل ها تأکید شده است. در بررسی پیشینه تاریخی، هریک از این مصادیق، به دیدگاه کلی سنت دینی آنها نیز پرداخته شده است.
References:
- کتاب مقدس، انجیل عیسی مسیح، 2007، ترجمه هزاره نو، بي‌جا.
- ابن فقيه، احمد‌بن محمد، 1416ق، البلدان، بيروت، عالم الكتب.
- اپهام پوپ، آرتور، 1377، سير و صور نقاشي ايران، ترجمه يعقوب آژند، تهران، انتشارات مولي.
- الازرقي، ابي الوليد محمّد‌بن عبدالله، 1352، اخبار مكه ما جاء فيها من الآثار، جزء الاول، مكة المكرمة، المطبعة الماجدية.
- اسكندري، ايرج، 1378، «بررسي و تحليل نقاشي ديواري از ما قبل تاريخ تا عصرحاضر»، هنرهاي تجسمي، ش 5، ص 198ـ213.
- افشاري، مرتضي و ديگران، 1389، «بررسي روند نمادگرايي شمايل‌ها در نگارگري اسلامي از منظر نشانه‌شناسي»، تهران، هنر اسلامي، ش 13، ص 37ـ54.
- انصاری، مرتضی و دیگران، 1390، «مضامین مذهبی در نقاشی های عامیانه تکایا در مازندراني»، مطالعات هنر اسلامی، ش 15، ص 90ـ73.
- انصاري، شيخ مرتضي، 1375، المكاسب المحرّمة، تبريز، چاپ سنگي.
- اوسپنسكي، لئونيد، لوسكي، ولاديمير، 1388، معناي شمايل‌ها، ترجمة مجيد داودي، چ سوم، تهران، سوره مهر.
- آل‌الشيخ، صالح‌بن عبدالعزيز‌بن محمدبن ابراهيم، 1421ق، موسوعة الحديث الشريف الكتب الستّه، ط.الثالثة، المملكة العربية السعودية، دار السّلام.
- بلخاري قهي، حسن، 1390، فلسفة هنر اسلامي، «مجموعه مقالات هنر اسلامي»، تهران، علمي و فرهنگي.
- بلوك باشي، علي، 1383، تعزيه خواني، حديث قدسي مصائب در نمايش آييني، تهران، امير كبير.
- بوركهارت، تيتوس، 1365، هنر اسلامي، زبان و بيان، ترجمه مسعود رجب‌نيا، تهران، سروش.
- بيناي مطلق، سعيد، 1389، «جايگاه صورت در هنر ديني»، جاويدان خرد، ش 4، ص 33ـ48.
- بينون، لورنس، 1383، روح انسان در هنر آسيايي، ترجمه حسين آريا (لرستاني) تهران، فرهنگستان هنر.
- پاكباز، روئين، 1378، دائرة المعارف هنر، تهران، فرهنگ معاصر.
- پت فيشر، ماري، 1389، دائرة المعارف اديان زنده جهان، ترجمه مرضيه سليماني، تهران، علم.
- خلج امير حسيني، مرتضي، 1387، رموز نهفته در هنر نگارگري، با مقدمه محمود فرشچيان، تهران، كتاب آبان.
- الدمشقي، يوحنّا، 1997، الدفاع عن الايقونات المقدسه، لبنان، مكتبة الاهية الانجيلية.
- دورانت، ويل، 1373، تاريخ تمدن، ترجمه فريدون بدره‌اي و ديگران، تهران، علمي فرهنگي.
- ـــــ ، 1386، تاريخ تمدن، ترجمه اسماعيل دولتشاهي، تهران، علمي فرهنگي.
- رشيدرضا، سيدمحمد، 1344، تاريخ الاستاد الشيخ محمد عبده، جزء‌الثاني، مصر، مطبعة المنار.
- الرفاعي، انور، 1377، هنر در سرزمين‌هاي اسلامي، ترجمه عبدالرحيم قنوات، مشهد، جهاد دانشگاهي.
- رومبلد، گونتر، 1374، «چالش مقدس»، ترجمه محمد فرماني، هــنر، ش 28، ص 281ـ196.
- زكي، محمدحسن، 1377، هنر ايران، ترجمه ابراهيم اقليدي، تهران، صداي معاصر.
- ـــــ ، 1384، چين و هنرهاي اسلامي، ترجمه غلامرضا تهامي، تهران، فرهنگستان هنر.
- شاكر، محمدكاظم و فاطمه‌سادات موسوي حرمي، 1390، «خداگونه بودن انسان، روايتي اسرائيلي يا آموزه‌هاي مشترك»، حديث پژوهش، ش 6، ص 159ـ184.
- شايسته فر، مهناز، 1388، «بررسي موضوعي نسخه خطي احسن الكبار شاهكار نگارگري مذهبي دوره صفويه»، كتاب ماه هنر، ش 138، ص 14ـ27.
- طباطبائي، سيدمحمدحسين، 1366، تفسير الميزان، ترجمه سيدمحمد باقر موسوي همداني، ج 6، قم، بنياد علمي و فكري علامه طباطبايي.
- طبسي نجفي، محمدرضا، 1382، مقتل الامام الحسن، قم، محبين.
- عكاشه، ثروت، 1380، نگارگري اسلامي، ترجمه غلامرضا تهامي، تهران، سازمان تبليغات اسلامي، حوزه هنري.
- فروري، جي، 1383، تاريخ اسلام كمبريج، ترجمه تيمور قادري، تهران، شركت چاپ و نشر بين الملل.
- كاپادونا، آپوستولوس، 1383، «هنر ديني، دين و هنر»، ترجمه فرهاد ساساني، بيناب، ش 7، ص 100ـ109.
- كلارك، نوريس، 1385، «بعد مابعدالطبيعة هنر ديني، تعمّقي در باب متني از سن توماس آكويناس»، ترجمه اميد نيك فرجام، فارابي، دوره شانزدهم، ش 1، ص 120ـ128.
- كليني، محمدبن يعقوب، 1388، الاصول الكافي، تصحيح علي‌اكبر غفاري، تهران، دارالكتب الاسلامية.
- كوماراسوامي، آناندا، 1386، فلسفة هنرمسيحي و شرقي، ترجمه امير حسين ذكرگو، تهران، فرهنگستان هنر.
- مجلسي، محمدباقر، 1363، مرآة العقول في شرح اخبارالرسول، تحقيق سيدهاشم رسولي، تهران، دارالكتب الاسلامية.
- ـــــ ، 1403ق، بحارالانوار، بيروت، دارالاحياءالتراث العربي.
- محمدزاده، سيدنادر، 1388، «شهود و خداگونگي در عرفان مسيحيت شرقي»، پژوهشنامه اديان، ش 15، ص 67ـ90.
- مسعودی، علی‌بن حسین، 1374، مروج الذهب و معادن الجواهر، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، علمی و فرهنگی.
- موسوي‌خميني، سيدروح الله، 1381، المكاسب‌المحرّمة، قم، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني.
- معمارزاده، محمد، 1386، تصوير و تجسم عرفان در هنرهاي اسلامي، تهران، دانشگاه الزهراء.
- مقرم، عبدالرزاق، 1388، تاريخ عاشورا يا مقل الحسين، ترجمه عزيزالله عطاردي، تهران، عطارد.
- نجفي، محمدحسن، 1350، جواهرالكلام في شرح شرايع الاسلام، تصحيح ابراهيم الميانجي، قم، دارالكتب الاسلامية.
- نصري، امير، 1387، حكمت شمايل‌هاي مسيحي، تهران، چشمه.
- ـــــ ، 1389، «رويكرد شمايل‌نگاري و شمايل‌شناسي در مطالعات هنري»، ماه هنر، ش 23، ص 56ـ62.
- نقي‌زاده، محمد، 1380، « بهره‌گيري دين از هنر، رابطه متقابل دين و هنر»، هنر ديني، ش 9، ص 112 ـ 129.
- ـــــ ، 1384، مباني هنر ديني در فرهنگ اسلامي، تهران، فرهنگ اسلامي.
- نوروزي‌طلب، عليرضا، 1384، «بنيا‌ن‌هايي براي شناخت و تفسير هنر بيزانس( اصول و مباني)»، تهران، باغ نظر، ش 4، ص 72ـ83.
- نوري، حسين‌بن محمدتقي، 1319ق، مستدرك الوسايل و مستنبط المسائل، بيروت، دارالاحياءالتراث العربي.
- واعظ كاشفي، حسين، 1388، روضة الشهداء، تصحيح ابوالحسن شعراني، تهران، انتشارات اسلاميه.
- واقدی، محمدبن محمد، 1369، المغازی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
- ورنن، هايدن ماينر، 1387، تاريخ تاريخ هنر، سيري در تاريخ تكوين نظرية هنر، ترجمة مسعود قاسميان، تهران، فرهنگستان هنر.
- ويور، مري جو، 1381، درآمدي بر مسيحيت، ترجمه حسن قنبري، قم، مركز مطالعات اديان و مذاهب.
- هوشنگي، ليلا، 1388، تاريخ و اعتقادات نسطوريان، تهران، حكمت.
- هوشنگي، ليلا و ريحانه غلاميان، 1392، «شمايل‌ها و تشبّه به خدا، تفسيري عرفاني از شعائر در كليساي ارتدوكس» تهران، پژوهشنامه اديان، ش 14، ص 97 ـ 118.
- ـــــ ، 1393، «شمايل‌نگاري در الهيات ارتدوكس، نمادها و نشانه‌هاي آن در كتاب مقدس»، معرفت اديان، ش 18، ص 75ـ95.
- الهي، محبوبه، 1377، تجلّي عاشورا در هنر ايران، مشهد، آستان قدس رضوي.
- هينلز، جان‌آر.، 1385، فرهنگ اديان جهان، ترجمه ع پاشايي، تهران، مركز اديان و مذاهب.
- Asselt, Willem Van 2007, Iconoclasm and Iconoclash: Struggle for Religious Identity, V14, USA: Brill.
- Angold Michael, 2006, The cambridge History of Eastern Christianity, Eastern Christianity, volume 5, New York, Cambridge University.
- Carter Lindberg, 2006, Abrief history of Christianity, USA, Blackwell Publishing.
- FortounttO Mariamna and B. Cunnincham Mary, 2009, “Theology of The Icon” The Cambridge Campanion To Orthodox Christian Theology, New York, Cambridge University Press.
- Giakalis , Ambrosios, 2005, Images Of The Divine: The Theology of Icons at The Seventh Ecumenical Council, Boston, Brill.
- Jastin Martyr, 2005, “Images: Images: images, icns, and idols”, Encyclopedia of Religion, Second Edition, V.7, USA, Thomson Gale.
- Jastin Martyr 2005, “Iconography”, Encyclopedia of Religion,Second Edition volume7,USA: Thomson Gale.
- J.A.jungmann/ k. Stasiak/ EDS, 2003, “Baptism, Sacrament Of” New Catholic Encyclopedia, Second Edition, V.2 ,Thomson.
- J. M. Hussey, 1986, The Orthodox Church in the Byzantine Empire, (Oxford history of the Christian Church), New York, Oxford University Press.
- McGuckin, John Anthony 2011, The Encyclopedia Of Eastern Orthodox Christianity, V.1, USA: Blackwell, Icons.
- Mcfarland Iana, 2011, The Cambridge Dictionary of Christian Theology, New York, Cambridge.
- McGuckin, John Anthony, 2008, The Orthodox Church, USA, Blackwell.
- Melton, Gordon, 2011, Religious Celebrations, V.1, USA, ABC CLIO.
- Salamone,A.Frank, 2004, Encyclopedia of Religious Rites, Rituals, and Festivals, New York, Routledge.
- Prokurat, Michael, 1996, Historical Dictionary of The Orthodox Church, USA, Scarecrow Press, Inc.
- Parry, Ken, 2007, The Blackwell Companion to Eastern Christianity, USA, Blackwell.
- W. Cook, John, 2005, “Iconography: Christian Iconography”, Encyclopedia of Religion, Editor in chife: Lindssay Jones, Second Edition, V.7 ،USA, Thomson Gale.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Hooshangi , Leyla, , Reyhaneh.(2025) Iconography; the Manifestation of Religious Art Among the Imamites and Orthodox Christians. Ma`rifat-e Adyan, 6(2), 7-32
Leyla Hooshangi ; Reyhaneh ."Iconography; the Manifestation of Religious Art Among the Imamites and Orthodox Christians". Ma`rifat-e Adyan, 6, 2, 2025, 7-32
Hooshangi , L, , R.(2025) 'Iconography; the Manifestation of Religious Art Among the Imamites and Orthodox Christians', Ma`rifat-e Adyan, 6(2), pp. 7-32
