معرفت ادیان

عرصة مطالعة ادیان یکی از جذاب ترین حوزه های مطالعاتی بشر است و پاسخ به پرسش های مطرح شده در این عرصه، نیازی فطری است که بر اساس فطرت الهی در انسان نهاده شده است.
مطالعات ادیانی، سطوح گوناگونی به خود گرفته است که از ساده ترین سطح آن در قالب کتاب های مربوط به تاریخ انبیاء برای کودکان تنظیم گردیده آغاز شده و تا پیچیده ترین تحقیقات راجع به آموزه ها و اعتقادات ادیان مختلف ختم می شود. به عبارت دیگر، همه انسان ها درگیر با مطالعة ادیان هستند و البته علاقمند به این موضوع. به تبع این مهم، محققان و اندیشمندان این عرصه، ضروری است آثار خود را در سطوح و سبک های مختلف به جامعه عرضه دارند تا همگان بتوانند به نحوی شایسته اشتیاق و علاقه خویش در این حوزه را سیراب نمایند.
نشریة معرفت ادیان در تلاش است به این نیاز فطری توجه کرده و به گونه ای تخصصی وارد عرصة مطالعات ادیانی گردد تا از یک سو، نیاز تخصصی خوانندگان و پژوهشگران را بر طرف سازد و از سویی دیگر، زمینة تحقیقات جدی تر و پیچیده تر را برای محققان پدید آورد. البته یادآوری این نکته مهم و ضروری است که مراد از ادیان در این نشریه، مفهومی گسترده تر از دین به معنای درست آن، که ادیان الهی را مورد اشاره قرار می دهد، است. در نگاه این نشریه و برای باز شدن زمینة تحقیق، دین سنت های رایج دنیاست که با این عنوان شناخته می شوند.
روشن است که مطالعات ادیانی حوزه های گوناگونی به خود گرفته است که برای نمونه به برخی از آنها اشاره می کنیم.
1. تاریخ ادیان؛ در این قسمت محقق و پژوهشگر، ظهور، رشد و بالندگی، تطورات و حتی گاه افول یک دین را مورد مطالعه و بررسی قرار می دهد. در این مسیر مطالعاتی، گاه برخورد و مواجهه با تاریخ ادیان می تواند سطحی و نقلی باشد و گاه تحلیلی و موشکافانه و مستلزم ارائة نظریات دقیق و عالمانه.
2. جغرافیای تاریخی ادیان؛ بررسی محدودة جغرافیایی ادیان در طول تاریخ و قبض و بسط آنها در نواحی مختلف عالم، خود نیز موضوع جذابی برای مطالعة ادیانی است. نگاه محققانه تر مقتضی آن است که راز این قبض ها و بسط ها مورد توجه قرار گیرد و موضوع به نوعی مورد تحلیلِ علمی واقع شود و محقق درگیر نظریه پردازی نسبت به آن باشد.
3. منابع حجیت در ادیان؛ در این بخش به منابع دینی پرداخته می شود که هر دینی آموزه ها، آداب و رسوم، اخلاق و حتی شعائر خود را از چه منابعی بدست می آورد. یکی از مهم ترین قسمت های این بخش، بررسی متون مقدس ادیان گوناگون است. در این بخش معرفی، بررسی تحلیلی و گاه نقد متون مقدس ادیان مختلف مورد نظر قرار گرفته است.
4. اعتقادات؛ شاید بتوان گفت که بررسی، تحلیل و حتی نقد آموزه های اعتقادی ادیان مهم ترین قسمت و پیچیده ترین قسمت مطالعات ادیانی است. اعتقادات در سه شاخة مبدءشناسی یا نگاه به حقیقت غائی، جهان شناسی (و در درون آن انسان شناسی) و فرجام شناسی (فردی و جهانی) مهم ترین فرازهای این وادی محسوب می گردند. بررسی های عمیق در این قسمت، نکات بسیار ارزشمندی در این ناحیه به دست می دهد.
5. بررسی شعائر، احکام و اخلاقیات؛ هر دین و آئینی به طور طبیعی باید این سه بخش را به همراه داشته باشد. آئین های دینی گوناگون، احکام حلال و حرام و نیز بیانات اخلاقی و دستورات اخلاقی اجزاء جدا نشدنی ادیان هستند که بررسی آنها نیز جزو ضرورت های تحقیقات ادیانی. بررسی تحلیلی و نظریه پردازی در ریشة شعائر دینی، تبیین ملاکات احکام عملی و نیز تبیین نظام اخلاقی به ویژه هدف اخلاقی بودن و یا ملاک اخلاقی بودن اعمال، برخی از فرازهای تحلیلی تر این وادی می باشند.
6. مطالعات تطبیقی؛ در تمامی موارد بالا، امکان مطالعات تطبیقی فضای بسیار جذابی را هم برای پژوهشگران فراهم می آورد و هم محصولات با ارزش علمی و تحقیقی برای مخطبان خاص به خود.
اکنون، نشریة معرفت ادیان به یاری خدا، بر آن است تا با نگاهی دقیق و تحلیل هائی علمی و تبیین هائی مستدل، به عرصه های بالا پرداخته و در مجال و فرصتی که در اختیار دارد به نیاز محققان و پژوهشگران این عرصه پاسخی در خور و مناسب دهد.

مدیر مسئول