ردپاي انديشه‌هاي بودايي در انگاره‌ها و آثار فرهنگي عصر ايلخانان
| ضمیمه | اندازه |
|---|---|
| 5.pdf | 498.37 کیلو بایت |
سال چهاردهم، شماره سوم، پياپي 55، تابستان 1402، ص 77-94
نوع مقاله: پژوهشي
* امير فرحزادي/ مربي و عضو هيأت علمي گروه تاريخ دانشكده علوم انساني دانشگاه پيام نور تهران ايران amirfarahzadi110@gmail.com
سيداحمد عقيلي/ دانشيار گروه تاريخ دانشكده علوم انساني دانشگاه سيستان و بلوچستان aghili@lihu.usb.ac.ir
دريافت: 21/12/1400 ـ پذيرش: 21/03/1401
چکيده
آيين بودا در قرن هفتم هجري همراه سپاهيان مغول و در دورة دوم هجوم آنها به‌فرماندهي هلاکو وارد ايران شد. دين بودا داراي سه فرقة اصلی تيره‌واده (هينه‌يانه)، مهايانه و وجريانه است. از زمان هلاكو به بعد، ايران يکي از مراکز مهم رشد و گسترش افکار بودایي بوده است و ازآنجاکه بسياري از ايلخانان مغول پيرو وجريانه بودند، سعي و تلاش فراواني براي بسط دين بودایي به‌کار بردند و در اندک زماني سيل بخشيان، لاماهاي تبتي و راهبانان بودایي تبت، مغولستان، سرزمين اويغور و حتي هند به ايران سرازير شد. آباقاخان و ارغون در رواج دين بودایي تلاش فراواني مبذول داشتند و در دورة آنان دين بودایي در ايران گسترش زيادي يافت. دربارة حضور و نفوذ اين آيين در ايران ـ دست‌کم در دورة حضور ايلخانان ـ تحقيقاتي انجام شده؛ اما هدف اصلي پژوهش حاضر واکاوي مؤلفه‌هاي اثرپذير در فرهنگ ايراني از آيين بودا در دورة تاريخي مورد بحث است. مقاله به‌شيوة توصيفي ـ تحليلي مبتني بر يک مطالعة تاريخي، به بازشناسايي ردپاي مفاهيم آيين بودايي در آثار فرهنگي عهد ايلخاني مي‌پردازد. دستاورد مهم پژوهش این بوده است که در تاريخ ايران عصر ايلخاني مي‌توان در مواضع متعددي ردپاي بوديسم را در آثار فرهنگي، نظير نوشته‌هاي نخبگان و انديشمندان علمي و ادبي، تصوف، معماري معابد و هنر نقاشي مشاهده کرد که اين موضوعات تاکنون کمتر مورد توجه محققان واقع شده است. بدين لحاظ، رهيافت پژوهشي مقاله ارائة مصاديقي از اين اثرپذيري انگاره‌هاي فرهنگي با مستندات تاريخي مبرهن است، که زوايا و افق‌هاي جديدي را در پژوهش‌هاي تاريخ اديان به روي محققان به تصوير خواهد کشيد.
کليدواژه‌ها: آيين بودايي، ايلخانان، معماري و معابد، هنر، ادبيات، تصوف، نخبگان فکري.
شماره صفحه:
77 