نور و نمادپردازی آن در هنر دینی مسیحیت

* فاطمه لاجوردي / استاديار گروه اديان و عرفان، دانشكده حقوق، الهيات و علوم سياسي، واحد علوم و تحقيقات، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران، ايران
Lajavardi.ft@gmail.com
شهرام پازوكي / دانشيار گروه اديان و عرفان، دانشكده حقوق، الهيات و علوم سياسي، واحد علوم و تحقيقات، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران، ايران
طاهره حاج ابراهيمي / دانشيار گروه اديان و عرفان، دانشكده حقوق، الهيات و علوم سياسي، واحد علوم و تحقيقات، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران، ايران
زينب بني‌اسد / دانشجوي دكتري اديان و عرفان، دانشكده حقوق، الهيات و علوم سياسي، واحد علوم و تحقيقات، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران، ايران
دريافت: 22/05/1399 ـ پذيرش: 14/10/1399
چکیده
تقریباً در تمام ادیان، امر قدسی به‌شکل نور توصیف شده است و در همة آنها، نور و عناصر مربوط به آن، جایگاه خاصی در اساطیر و آیین‌ها داشته و در نهایت به هنر دینی راه یافته است. در دین مسیحی، خداوند نور مطلق است. عیسی در انجیل خود را نور معرفی می‌کند و در توصیفی نمادین آمده است: «من نور جهان هستم. هرکه مرا پیروی کند، در تاریکی نخواهد ماند؛ زیرا نور حیات‌بخش راهش را روشن می‌کند». نور در ابتدای دورة مسیحیت، یا نقش واسطه میان خدا و جهان را بازی می‌کرد یا خود نمادی از وجود خدا بوده است. با توجه به همین سنت بسیار مهم دربارة نور، عجیب نیست که یکی از تأثیرگذارترین منابع در هنر مسیحی، به‌ویژه در نمادپردازی نور، عهد جدید باشد. البته با بررسی دقیق نمادهای نور در مسیحیت، از جمله هالة نور، شمایل‌ها و کاربرد عنصر نور در معماری مسیحی، تأثیر دیگر ادیان و فرهنگ‌های باستانی، به‌ویژه دین یهود و فرهنگ یونانی ـ رومی، که مسیحیت در دامن آنها بالید، نیز به‌روشنی
به‌چشم می‌آید.
کلیدواژه‌ها: نور، مسیح، هنر دینی، هالة نور، شمایل، کتاب مقدس.