دین‌پژوهی ترجمان بصری جهنم در نقاشی‌های قرون 18 و 19 میلادی اروپا
فائزه جواهري / دانشجوي دكتري پژوهش و هنر، دانشگاه الزهرا تهران (نويسنده مسؤول)
زهرا رهبرنيا / دانشيار گروه پژوهش و هنر، دانشگاه الزهرا تهران
چکیده
اشتیاق و علاقة آدمیان برای رسیدن به عدالت در پایان جهان و اندیشیدن به چگونگی زندگی پس از مرگ، همواره بخشی از محتوای آثار هنرمندان را به خود اختصاص داده است. با وجود ابهامات و دوگانگی‌هایی که در متون مقدس یهود و مسیح در خصوص سرنوشت نهایی بدکاران به‌چشم می‌خورد، در آیات مختلفی از عهد عتیق و به‌ویژه عهد جدید، از جهنم و عذاب گناهکاران سخن به‌میان آمده؛ ازاین‌رو کتاب مقدس همواره یکی از منابع الهام هنرمندان برای خلق و تولید آثار هنری با مضامین دینی بوده است. در کنار متون و روایات دینی، عوامل دیگری چون فضای سیاسی و فرهنگی زمان تولید اثر نیز تأثیر بسزایی در نوع نگرش هنرمندان به جهنم و آخرالزمان داشته است. این مقاله به‌روش تحلیلی ـ تطبیقی به بررسی میزان وفاداری به دین در نقاشی‌های قرون 18 و 19 ميلادي اروپا در نمونه‌آثار هنرمندان برجستة آن دوران، یعنی ویلیام بلیک، جان مارتین و گوستاو دوره در زمينة جهنم می‌پردازد. با توجه به بررسی آیات مختلفی از عهد عتیق و جدید، به‌نظر می‌رسد كه در بسیاری از موارد، میزان تطبیق اثر هنری با متن مقدس بیشتر در نوع گناه است تا نوع عذاب درنظرگرفته‌شده برای آن گناه؛ و هنرمندان علاوه بر اقتباس از مضامین دینی، از یکدیگر، از نسخ ادبی، از اتفاقات سیاسی، فرهنگی و هنری، و در نهایت از ذهن خود نیز برای خلق تصویر جهنم و روز داوری الهام گرفته‌اند.
کلیدواژه‌ها: جهنم، دین‌پژوهی، عهد عتیق و جدید، بلیک، مارتین و دوره.
