شناخت‌شناسي در «گاتاها»

ضمیمهاندازه
5.pdf629.82 کیلو بایت
سال سيزدهم، شماره دوم، پياپي 50، بهار 1401، ص83-98

نوع مقاله: پژوهشي

نيره سادگي / دانشجوي دكتري فلسفه تعليم و تربيت، واحد اراك، دانشگاه آزاد اسلامي، اراك، ايران
* فائزه ناطقي / استاديار برنامه درسي، واحد اراك، دانشگاه آزاد اسلامي، اراك، ايران    f-nateghi@iau-arak.ac.ir
محمدهاشم رضايي / دانشيار گروه روان‌شناسي تربيتي، دانشگاه پيام نور
دريافت: 12/07/1399 ـ پذيرش: 23/11/1399

چکيده
راستي‌آزمايي انديشه‌ها در بوته فلسفه، غبار شک را مي‌زدايد و راه‌هاي گسترده‌تري براي بلوغ تفکر مي‌نماياند. هدف اين پژوهش بررسي شناخت‌شناسي در «گاتاها» است. اين تحقيق از لحاظ هدف، بنيادي است و با استفاده از روش «توصيفي ـ تحليلي» با رويکرد «کيفي» به گردآوري مطالعات کتابخانه‌اي پرداخته است. نتايج برگرفته از پژوهش نشان مي‌دهد: برحسب «گاتاها» دو نوع معرفت حصولي و حضوري وجود دارد. ابزارهاي شناخت عبارت است از: حس، دل، فطرت و عقل؛ و شناخت از راه دعا، باور و آگاهي، انديشه نيک، همنشيني با دانايان، «اَشا» و آموزش اهورايي به‌دست مي‌آيد. موانع شناخت نيز باورهاي غلط، آيين غلط، آموزش غلط و عدم رايزني با انديشه نيک است. معيار صدق شناخت، ميزان مطابقت آن با واقع، و معيار توجيه و اعتبار انواع معرفت‌ها وحي و عقل است. رگه‌هايي از عمل‌گرايي در واقع‌گرايي ديني «گاتاها» نيز مشاهده شد. به‌نظر مي‌رسد يکي از علل توجه انديشمندان ايراني به اسلام، به‌ويژه قرآن و سيره خاندان نبوي، آموزه‌هاي زرتشت باشد.

کليدواژه‌ها: شناخت، شناخت‌شناسي، گاتاها.
 

شماره مجله: 
50
شماره صفحه: 
83