بررسی تطبیقی مراتب هستی در عرفان اسلامی و عرفان بودایی
ضمیمه | اندازه |
---|---|
1.pdf | 1.48 مگابایت |
جعفر احمدی/ دانشجوي دکتری ادیان و عرفان، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره Jafarahmadi@iki.ac.ir
دريافت: 29/04/1398 ـ پذيرش: 30/09/1398
چکیده
در عرفان اسلامی و نیز عرفان بودایی، مراتب هستی بهصورت نظام طولی و نزولی تبیین میشود. مراتب هستی در عرفان اسلامی بر اساس نظریة وحدت وجود و کثرت نمود و در قالب مقام ذات و حضرات خمس، و در عرفان بودایی در قالب سه کالبد بودا و بودای نخستین و تجلیات آن سازمند شده است. بررسی تطبیقی این دو نظام در تبیین مراتب هستی، از یک سو میتواند زمینة فهم همدلانة آموزههای آیین بودا را فراهم کند؛ و از سوی دیگر، شباهتها و تفاوتها و نیز امتیازات آنها را از یکدیگر تبیین نماید. این مقاله با توصیف و تحلیل، مراتب هستی را در هر یک از این دو نظام تبیین ميکند؛ آنگاه به مطالعة تطبیقی آنها میپردازد. بر این اساس، عرفان اسلامی و عرفان بودایی در اصلِ ترسیم مراتب هستی بهصورت طولی و نزولی برای عالم هستی شباهت دارند؛ اما در محتوا و تبیین جزئیات مراتب، با وجود برخی شباهتهای اندک، تفاوت بنیادین دارند. اساس این تفاوت در این است که مراتب هستی در عرفان اسلامی بر الوهیت و توحید ناب بنیان نهاده شده؛ اما در عرفان بودایی بر نوعی الوهیت انسان یا الوهیت فراانسان مبتنی شده است.
كليدواژگان: مراتب هستی، وحدت وجود، حضرات خمس، تریکایه، درمهکایه، آدیبودا، دیانیبودا.