بررسي تطبيقي داستان طالوت در «قرآن» و «عهد عتيق»

سال دهم، شماره اول، پياپي 37، زمستان 1397

دل‌آرا نعمتي پيرعلي / دانشيار علوم قرآن و حديث، دانشگاه آزاد اسلامي واحد کرج                         delara.nemati@kiau.ac.ir

دريافت: 17/05/1397 ـ پذيرش: 28/09/1397

چکیده
بررسی تطبیقی داستان طالوت در دو متن مقدّس قرآن و عهد عتیق ابزاری است برای شناخت دقیق‌تر این دو متن. ملاک تطبیق‌پذیری این داستان در دو متن، برخورداری از قداست، موضوعات مشترک و تفاوت‌های ساختاری و تعلیمی این دو متن است.

دامنۀ این تطبیق داستان طالوت است که در قرآن کریم در 6 آیه از سورة بقره و در عهد عتیق در 23 باب و بالغ ‌بر 654 فقره از عهد عتیق در کتاب اول «سموئیل» مطرح شده است. استقصای شباهت‌ها و تمایزهای دو متن از دو وجه ساختار ادبی و نظام فکری مندرج در داستان انجام یافته است. برخی از مؤلّفه‌های ادبی به‌کاررفته در دو متن، نظیر نحوۀ بیان، جغرافیای داستان و نحوۀ شخصیت‌پردازی شخصیت اصلی داستان و به‌کارگیری شیوه‌های بیانی انسجام‌بخش با هدف تزاید پیام‌های معرفتی و تربیتی، به‌صورت تطبیقی بررسي شده که در نتیجه، ساختار ادبی منسجم و شخصیت‌پردازی دقیق و الگوساز و پیام‌های معرفتی فرازمانی داستان طالوت قرآن را آشکار ساخته و در تطبیق نظام فکری و مبانی دینی مندرج در دو متن، به مشترکاتی در مضامین اصلی و فرعی داستان دست یافته و آثار معرفتی داستان طالوت در قرآن را در حوزۀ خداشناسی عمیق‌تر، دقیق‌تر و صحیح‌تر یافته است. از این‌رو، می‌توان گفت: لازمۀ منطقیِِِِِ برتریِِ ِساختاری و محتوایی داستان طالوت قرآن نسبت به عهد عتیق این است که قرآن کریم حاوی تعالیم وحیانی بدون تحریف است و در نقل و بیان موضوعات مشترکش با کتاب مقدس، از این کتاب اقتباس نکرده است.

کلیدواژه‌ها: ‌داستان طالوت، شائول، بررسی تطبیقی، قرآن، عهد عتیق.