معرفت ادیان، سال پانزدهم، شماره سوم، پیاپی 59، تابستان 1403، صفحات 19-36

    حضرت عیسی(ع) در گفتمان حدیثی شیخ صدوق

    نویسندگان:
    حسین براتی / دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد / h.barati71@gmail.com
    ✍️ حسن نقی زاده / استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد / naghizadeh@um.ac.ir
    سهیلا پیروزفر / دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد
    doi 10.22034/marefateadyan.2024.2021886
    چکیده: 
    بخش قابل توجهی از احادیث شیعه دربارة شخصیت حضرت عیسی(ع) و تعالیم، اقوال و مناقشات پیرامون ایشان وارد شده‌اند. در این میان، تصویر یا انگارة این شخصیت الهی، در احادیث شیخ صدوق جلوة ویژه‌تری دارد و توسط روایات نقل‌شده از جانب او، بیش‌ازپیش وارد گفتمان حدیثی شیعه شده است. پژوهة حاضر می‌کوشد با روشی توصیفی ـ تحلیلی تصویر ارائه‌شده از شخصیت حضرت عیسی(ع) را در ضمن احادیث نقل‌شده توسط عالم اخباری مکتب قم، یعنی ابن‌بابویه، نشان دهد و در ضمن، ارتباط و پیوند برخی از اندیشه‌های شیعه با حضرت عیسی(ع) را نمایان سازد. نتایج نشان می‌دهد که این احادیث از سویی برای شناختن هویت عیسی(ع) وارد شده‌اند و ازسویی‌دیگر در پیوند وی با مسائل و اصول مهمی همچون توحید، نبوت و امامت مطرح گشته‌اند؛ ازهمین‌رو ارتباط آن حضرت با مسئلة وصایت، مهدویت، فترت، بشارت به آمدن پیامبر اسلام(ص)، مسئلة غلو و پاسخ به برخی شبهات مطرح‌شده از جانب برخی فرقه‌ها و مسائل دیگر، ازجمله موضوعاتی هستند که از طرفی هویت حضرت عیسی(ع) و ازطرف‌دیگر هویت‌بخشی ایشان به برخی آموزه‌های شیعی را در احادیث نقل‌شده توسط ابن‌بابویه نمایان می‌سازد.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    The Prophet Jesus (PBUH) in the Hadith Discourse of Sheikh Sadouq
    Abstract: 
    A significant part of Shia hadiths about the character of Jesus (PBUH) and his teachings, sayings and controversies have been included. In the meantime, the image of this divine personality is more prominent in the hadiths of Sheikh Sadouq, and through the traditions narrated by him, it has entered the Shia hadith discourse more and more. Using a descriptive-analytical method, this research tries to show the presented image of the personality of Jesus (PBUH) in the context of the hadiths narrated by the scholar of the Qom school, namely Ibn Babawayh, and at the same time, to show the connection of some Shiite ideas with Jesus (PBUH). The results show that on the one hand these hadiths were introduced to know the identity of Jesus (PBUH) and on the other hand they were brought up in connection with important issues and principles such as monotheism, prophethood and imamate. For this reason, his relationship with the issue of guardianship, Mahdism, intercession, tidings of the coming of the Prophet of Islam (PBUH & HH), the issue of exaggeration has been discussed. Also, the answers to some doubts raised by some sects and other issues such as the identity of Jesus and his identification with some Shiite teachings in the hadiths narrated by Ibn Babawayh are revealed.
    • اُ. گریدی، جوان، 1377، مسیحیت و بدعت‌ها، ترجمة عبدالرحیم سلیمانی، قم، طه.
    • ابن‌سعد، ابوعبدالله، 1410ق، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیة.
    • ابن‌‌‌ماجه، ابوعبدالله، 1430ق، السنن، شعیب ارنووط، دارالرسالة.
    • بخاری، محمدبن اسماعیل، 1422ق، صحیح البخاری، تحقیق جمعی از دانشمندان، مصر، السلطانیة بالمطبعة الکبری الأمیریة.
    • پاکتچی، احمد، 1374، مدخل «ابن‌بابویه»، در: دایرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی.
    • جعفریان، رسول، 1387، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، قم، انصاریان.
    • سلیمیان، خدامراد، 1396، روش نقد و بررسی روایات مهدویت، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
    • صدوق، محمدبن علی، 1403ق، معانی‌الاخبار، قم، اسلامی.
    • صدوق، محمدبن علی، 1362، الخصال، قم، جامعة مدرسین.
    • صدوق، محمدبن علی، 1376، الامالی، تهران، کتابچی.
    • صدوق، محمدبن علی، 1385، علل‌الشرایع، قم، کتابفروشی داوری.
    • صدوق، محمدبن علی، 1395ق، کمال‌الدین و تمام النعمه، تهران، دارالکتب الاسلامیة.
    • صدوق، محمدبن علی، 1398، التوحید، تحقیق هاشم حسنی، قم، جامعة مدرسین.
    • صدوق، محمدبن علی، 1414ق، الاعتقادات‌الامامیة، قم، کنگرة شیخ مفید.
    • صدوق، محمدبن علی، 1378ق، عیون أخبار الرضا، تهران، جهان.
    • صفری فروشانی، نعمت‌الله، 1378، غالیان؛ کاوشی در جریان‌ها و برآیندها، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
    • طوسی، محمدبن حسن، 1414ق، الامالی، قم، دارالثقافة.
    • غلامعلی، مهدی،۱۳۹۳، تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ، قم، دارالحدیث.
    • فرات کوفی، فرات‌بن ‌ابراهیم‌، 1410ق، تفسیر فرات الکوفی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    • قمی، علی‌بن ‌ابراهیم، 1404ق، تفسیر قمی، قم، دارالکتاب‌.
    • کشی، محمدبن‌عمر، 1348، إختیار معرفة الرجال‌، مشهد، دانشگاه مشهد.
    • کلینی، محمد‌بن‌ یعقوب، 1407ق، الکافی، قم، دارالکتب الاسلامیة.
    • کورانی، علی، 1431ق، المعجم الموضوعی لأحادیث الامام المهدی(عج)، بیروت، دارالمرتضی.
    • مامقانی، عبدالله، 1431ق، تنقیح‌المقال فی علم‌الرجال‌، قم، مؤسسة آل‌البیت(ع).
    • مجلسی، محمدباقر، 1404ق، مرآة العقول فی شرح أخبار‌ الرسول، تهران، دارالکتب الاسلامیة.
    • مقدسی، عبدالغنی، 1437ق، الکمال فی أسماء الرجال، کویت، شرکة غراس.
    • نجاشی، احمدبن علی، 1407ق، رجال نجاشی، قم، جامعة مدرسین.
    • نسائی، ابوعبدالرحمن، 1421ق، السنن الکبری، تحقیق شعیب الأرنؤوط، بیروت، مؤسسة الرسالة.
    • نمازی شاهرودی، علی، 1414ق، مستدرکات علم رجال، تهران، دارالکتب الاسلامیة.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    براتی، حسین، نقی زاده، حسن، پیروزفر، سهیلا.(1403) حضرت عیسی(ع) در گفتمان حدیثی شیخ صدوق. فصلنامه معرفت ادیان، 15(3)، 19-36 https://doi.org/10.22034/marefateadyan.2024.2021886

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    حسین براتی؛ حسن نقی زاده؛ سهیلا پیروزفر."حضرت عیسی(ع) در گفتمان حدیثی شیخ صدوق". فصلنامه معرفت ادیان، 15، 3، 1403، 19-36

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    براتی، حسین، نقی زاده، حسن، پیروزفر، سهیلا.(1403) 'حضرت عیسی(ع) در گفتمان حدیثی شیخ صدوق'، فصلنامه معرفت ادیان، 15(3), pp. 19-36

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    براتی، حسین، نقی زاده، حسن، پیروزفر، سهیلا. حضرت عیسی(ع) در گفتمان حدیثی شیخ صدوق. معرفت ادیان، 15, 1403؛ 15(3): 19-36