معرفت ادیان

سرمقاله

اینک که دفتر نخست از معرفت ادیان را می گشاییم، شایسته است قبل از هر امری، خداوند را سپاس گوییم که به ما توفیق شناخت خود و پیامبرانش را ارزانی داشت و راه و رسم بندگی خویش را، که همان صراط مستقیم انسان بودن و پاک زیستن است، هم با قلم تکوین بر دل و جان ما نوشت و هم با انزال کتب و شرایع آسمانی، به عقل و ذهن ما تعلیم فرمود. همانگونه که از امام صادق† نقل شده است: «العبودیة جوهرة کنهها الربوبیة» بندگی گوهری است که کنه و ذات آن ربوبیت است. با بندگی و دین باوری و شریعت مداری ما، چیزی نصیب خداوند نمی شود. این ما هستیم که با بندگی خیر مطلق، رحمت مطلق و زیبایی مطلق مراتب کمال را درنوردیده و به سرچشمه بزرگی و «معدن عظمت» نزدیک تر می شویم. چگونه می توانیم خداوند را آنگونه که سزاوار است، سپاس گوییم که بندگان مقرّب و واصلان به کوی خویش همچون نوح، ابراهیم، موسی، عیسی‰ و پیامبر خاتم محمد مصطفیˆ را مأمور داشت تا زحمت سفری دیگر را برخود هموار نموده و با دلی مالامال از محبت و یاد خودش، به میان مردم رفته و گمشدگان را راه نموده و راه یافتگان را مدد نمایند تا بلکه ایشان نیز به لقای حق نایل شوند. باز خدای را سپاس می گوییم که پس از آنکه حکمتش اقتضا نمود تا حبیب محمودش با آوردن آخرین و کامل ترین پیام، به فرمان او بر سلسله انبیاء و رسولان مهر تمام و کمال زند، باز از سر لطف و رحمتش، بشریت را از سرپرستی هدایتگران معصوم و پاکان مقرّب درگاه محروم نساخت. چگونه می توانیم شکر این نعمت را به جای آوریم که اگر چه در محضر انبیاء و رسولان الهی نیستیم و باب وحی مسدود شده است، اما ارتباط فرش و عرش واهل زمین و آسمان هنوز هم برقرار است؟ ممکن است ما آن «السبب المتصل بین الارض و السماء» را نبینیم، ولی در عین حال، موجب خوشوقتی است که این پیوند و آن پیوند دهندة هر دو موجود و بر قرارند. عشق و شیفتگی انسان ها به حق متعال در طول تاریخ بشریت، جلوه های مختلفی داشته و مراتب مختلفی از خلوص و پیراستگی را به منصه ظهور گذاشته است. این ارادت، گاه به شکل ناب توحیدی و گاه به شکل آفت زده و شرک آلود و گاه حتی به شکل پول پرستی و شهوت پرستی و در یک کلمه «هوا پرستی» (افرأیت من اتخذ الهه هواه) جلوه گر شده است. اما هیچ گاه باطل ها، حق را از میان نبرده و یاد و خاطره آن محبوب ازلی از دل ها محو نشده است.

در عصر ما، که اندیشه های الحادی و مکاتب مادی مسلک با مصادرْ زرق و برق علوم و فناوری پیشرفته بشری، خودنمایی کرده و دین و متدینان را سرمستانه به مبارزه طلبیده و یا حتی دعوت به تسلیم و رها کردن مبارزه می نماید، هنوز سایه رحمت خداباوری و خداپرستی نه بر متدینان عالم که اکثریت مردم جهان را شکل می دهند، بلکه بر همه بشریت گسترده است. امروزه همه بشریت از پایبندی متدینان به اصول آدمیت و ارزش های اخلاقی فردی و اجتماعی بهره می برد. از باب نمونه، کافی است به جایگاه خانواده در دنیای امروز توجه کنیم. اگر نبود پایبندی متدینان عالم به ارزش ها و اصالت خانوادگی، معلوم نبود که امواج سهمگین شهوات و راحت طلبی ها، که با هنرهای نازیبا رسانه های تن مدار مدد می شوند، حتی ردّ پایی از نجابت و حیاء و رسمی از حیات خانوادگی باقی می گذاشتند.

خوشبختانه بشر امروز علاقمند به مطالعه ادیان می باشد و باز خوشبختانه، متدینان امروز آمادگی گفت وگو با پیروان سایر ادیان و حتی غیرمتدینان را دارند. امروزه نوع انسان های اندیشمند مایلند تا به سراغ پیروان هر دین رفته و از خود ایشان بخواهند که دین خود را معرفی کنند. قطعاً آینده از آن کسانی است که بتوانند اهل شنیدن «یستمعون القول» بوده و سپس، با «حکمت و موعظه نیکو» دین خود را معرفی نموده و از همه مهم تر، با منش و رفتار خود، گواهان صادق و مدافعان راستن ارزش هایی باشند که دیگران را به آن فرا می خوانند.

امید است که معرفت ادیان با هدایت الهی، تلاش حکیمانه اصحاب آن و مشارکت صمیمانه همه علاقمندان به مطالعات ادیان بتواند نگاهی هر چند کوچک، ولی استوار و صادقانه در مسیر تعمیق معرفت دینی توسعه فرهنگ گفت وگو و گسترش ارزش های الهی برداشته و به همه شیفتگان حقیقت در راه رسیدن به مطلوب خودخدمت نماید، بمنه و کرمه و مشیته.

سردبیر