سال چهاردهم، شماره اول، پياپي 53، زمستان 1401، ص7-26
 

سال سيزدهم، شماره سوم، پياپي 51، تابستان 1401، ص7-24
 

نوع مقاله: پژوهشي
فاطمه خليفات/ دانشجوي دكتري علوم قرآن و حديث، دانشگاه آزاد اسلامي واحد قم    f.khalifat@whc.ir
* جواد باغباني آراني/ استاديار گروه اديان مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره)    arani@qabas.net
دريافت: 27/12/1400 ـ پذيرش: 20/04/1401

سال سيزدهم، شماره اول، پياپي 49، زمستان 1400، ص7-22

نوع مقاله: پژوهشي
سيده‌معصومه شاهميري/ دانشجوي دکتري علوم قرآن و حديث، دانشگاه آزاد اسلامي، واحد قم    mshahmiry@yahoo.com
دريافت: 1399/9/3 ـ پذيرش: 1400/1/15

سال هفتم، شماره دوم، پياپي 26، بـهار 1395

جواد باغباني / استاديار گروه اديان مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني ره                                      Arani@Qabas.net

دريافت: 02/10/1394 ـ پذيرش: 23/3/1395

چکيده

دانشمندان اديان ابراهيمي، به دو موضوع «خطاناپذيري» و «حجيت» متون مقدس خويش توجه داشته اند. يکي از دلايل اين توجه متن محور بودن اسلام، يهوديت و مسيحيت است. وقتي يک مسلمان، يهودي و مسيحي بداند که کتاب مقدسش خطا و اشتباهي ندارد، يا به گونه اي اطمينان يابد که خطاها و اشتباهات احتمالي کتابش، به اعتبار آن صدمه نمي زند، انديشه ها و اعمالش را مستند به آن مي کند و با آرامش زندگي ديني خويش را ادامه مي دهد.  
خطاناپذيري قرآن کريم نزد مسلمانان و هر انديشمند منصفي قطعي است؛ زيرا از سندي متواتر برخوردار است. تحدي مي کند و فاقد اختلاف دروني است. قطعي بودن خطاناپذيري قرآن، مسلم بودن حجيت آن را به دنبال دارد.    
يهوديان عهد عتيق را مقدس و آسماني مي شمارند. البته تلقي آنان از تقدس عهد عتيق، با تلقي ما مسلمانان از تقدس قرآن کريم متفاوت است. آنان بر اين باورند که نويسندگان بشري عهد عتيق، هنگام نگارش اين کتاب ها، از عنايت و توجه خدا برخوردار بوده اند و اين کتاب ها حجتند و مي توان بر آنها اعتماد کرد.           
مسيحيان نيز مؤلف نهايى كتاب مقدس را خدا مي دانند که اين عمل را از طريق مؤلفان بشرى به انجام رسانده است. ازاين رو، کتاب مقدس نزد آنان حجت است. اما اين حجيت از طريق اثبات خطاناپذيري آن دو متن مقدس به دست نيامده است؛ زيرا عهد عتيق و عهد جديد، از سندي متواتر بهره نمي برند، تحدي نمي کنند و مشتمل بر اختلافات و تناقضات فراوان دروني اند.

کليدواژه ها: قرآن، عهد عتيق، عهد جديد، خطاناپذيري، حجيت، عام و خاص مطلق.

سال ششم، شماره سوم، پياپي 23، تابستان 1394

وحيد ستارزاده / دانشجوی دکتري الهيات مسيحي دانشگاه ادیان و مذاهب                         Vahid.Sattar66@Gmail.com

احمدرضا مفتاح / استادیار دانشگاه ادیان و مذاهب                                                             meftah555@gmail.com

دريافت: 12/4/1394 ـ پذيرش: 25/8/1394

چكيده

مسيحيان اوليه جز كتاب مقدس يهودي، كتاب مقدس ديگري نداشتند. رسولان و آباي رسول، براي تبيين سيرة حضرت عيسي و باورهاي اوليه مسيحي، دست به نگارش زدند. هرچند آنان اين نوشته ها را به عنوان متن مقدس ننوشتند، اما به مرور اعتبار و قداست پيدا كردند. اختلاف نظر در برخي نوشته ها و ظهور نوشته هاي گنوسي، موجب پديد آمدن نزاع هاي الهياتي شد و كليسا را بر آن داشت تا كتاب هاي رسمي و قانوني را معلوم كند. در روند قانوني سازي، نوشته هاي معتبر و رسولي از نوشته هاي غيرمعتبر يا غيررسولي جدا شدند و كليسا با به كارگيري برخي معيارها، كتاب هاي رسمي يا قانوني عهد جديد را مشخص كرد. اين پژوهش برآن است تا با استفاده از روش تحليل تاريخي، علاوه بر بررسي عوامل و زمينه هاي قانوني سازي، معيارهاي قانوني سازي را بررسي كند. معيارهاي قانوني سازي عبارتند از: سنت رسولي، راست كيشي، قدمت، مورد استفاده قرار گرفتن، سازگاري با باورهاي رايج كليسا و الهام.

كليدواژه ها: قانوني سازي، عهد جديد، سنت رسولي، راست كيشي، بدعت، گنوسي ها، الهام.

سال چهارم، شماره دوم، پياپي 14، بهار 1392، ص 5 ـ 24

دل‌آرا نعمتي پيرعلي / استاديار دانشگاه آزاد اسلامي، واحد كرج delara.nemati@kiau.ac.ir

دريافت: 15/ 6/ 1392 ـ پذيرش: 2/ 11/ 1392

چكيده

«عهد» در كاربردهاي قرآني به معاني پيمان، فرمان و توصيه آمده است كه اين معاني سه‌گانه در متعهد ساختن انسان به تكليف الهي قدر مشترك مي‌يابند. عهد خداوند با انسان، دو صورت باطني و قولي دارد. عهد باطني خداوند با انسان، همان اعطاي مقام امامت مي‌باشد كه مسبوق به افاضات الهي و تحقق حالتي دروني در انسان است كه به‌واسطۀ آن اصطفاء، عصمت، حقيقت عبوديت، كمال ارتباط و نزول وحي تحقق مي‌يابد. عهد انسان با خداوند نيز دو صورت قولي و باطني دارد: عهد قولي انسان در قبال خداوند و مردم قابل تصور است كه همان مسئوليت‌پذيري است. عهد باطني انسان عبارت از پايمردي در راه ايمان و التزام عملي به عقايد و تكاليف است. صرف‌نظر از اينكه عهد قديم به‌طور مشخص به عهد باطني خداوند با انسان نپرداخته، اما در خصوص عهد قولي خداوند و نيز عهد انسان با خدا، با تعاليم قرآن در كليات مشترك است. برخلاف عهد جديد كه مناسك شرعي را عامل تقرب به خدا نمي‌داند، بلكه ايمان به مسيح و حقيقت تصليب را، موجب اتحاد انسان با مسيح و عامل رستگاري انسان برمي‌شمارد.

كليدواژه‌ها: عهد، خدا، انسان، عهد قديم، عهد جديد، قرآن كريم.

سال چهارم، شماره اول زمستان، 1391، ص 7 ـ 26
Ma'rifat-i Adyān, Vol.4. No.1, Winter 2013

زهرا محققيان* / اعظم پرچم**

چكيده
اميد، سرماية اصلي حيات آدمي است. كسي كه به آينده اميدوار است، احساس مي‏كند همه چيز دارد؛ چراكه خوشبختي واقعي و سعادت جاودان در احساس آرامش، اميد و مطلوب‌انديشي است. كسي كه از آرامش روان بهره‏اي ندارد، با ناامني رواني، دغدغه‌خاطر و وسوسه‏هاي فزون‏خواهانه، در اوج قدرت مادي نيز اندك توشه‌اي هم ندارد.
در ميان تعاليم اديان آسماني، شايد نتوان نمونه‌اي را يافت كه از اميد به آينده و تحولات آن تهي بوده و به‌طور مستقيم و يا غيرمستقيم به اصلاح و بهبود وضع بشر و تحقق آرمان‌هاي وي در آينده نظري نداشته باشد. اديان آسماني و با منشأ وحياني در اين خصوص، بسيار برجسته‌تر از ساير آيين‌ها به اين معنا توجه داشته‌اند و بسياري از معتقدات ديني پيروان آنها با اين معنا ارتباط مي‌يابد.
اين نوشتار به‌طور خاص به نحوه انعكاس مفهوم «اميد»، در متون ديني اسلام و مسيحيت ‌پرداخته و برآن است كه مختصات كلي اين آموزه را در اين متون ترسيم نمايد تا زمينه‌اي براي نزديكي هرچه بيشتر اديان به يكديگر را فراهم آورد.
كليدواژه‌ها: اميد، قرآن، عهد جديد، هدف.

، سال دوم، شماره دوم، بهار 1390، ص 65 ـ 88
Ma'rifat-i Adyān, Vol.2. No.2, Spring 2011

محمدرضا برته*

چكيده

جنگ، پديده‌اي مهم در خاطرة حيات بشر است و اين اهميت وقتي دوچندان مي‌شود كه موضع‌گيري اديان، زمينه‌ساز تقويت يا توقف نبردهاي انسان در طول تاريخ شود. در اين ميان، دامنة فعاليت‌هاي پرفرازونشيب اجتماعيِ كليسا، نقشي بسزا در تحولات سياسي جوامع غربي داشته است. كليساي باستان، الاهياتي مبتني بر متن و تفسير موثق كليسايي داشت؛ اما ظهور پروتستانتيزم در قرون اخير، سكة تفسيرهاي رايج ـ به ويژه قرائت كاتوليكي ـ را كم‌رونق كرده‌ و در مقابل بر گسترة نفوذ تفسيرهاي مبتني بر متن كتب مقدّس افزوده است. همين امر، زمينه‌ساز مراجعة مستقيم مؤمنان مسيحي به كتاب مقدس شده است؛ مراجعه‌اي كه همة شئون حيات يك مسيحي ـ از جمله مسئلة جنگ ـ را در برمي‌گيرد.

عهد جديد به سان منبعي معتبر، هماره در فهم مباني مشروعيت جنگ، سرچشمة انديشه‌هاي الاهي‌دانان سياسي مسيحيت بوده است، اما نظام روشن و صريحي درخصوص فلسفة الاهيات جنگ ندارد؛ در عين حال بررسي‌هاي نوين اين متون به پيداييِ گرايش‌هايي در باب فلسفة نظري جنگ انجاميده كه اغلب در دو طيف ممنوعيت و مشروعيت جنگ توجيه‌پذيرند.

كليد واژه‌ها: مشروعيت جنگ، صلح‌طلبي، عهد جديد، دشمن، الاهيات نبرد.

سال اول، شماره اول، زمستان 1388، ص 75 ـ 98

مسيح در آيين يهود

امير خواص*

چكيده

يكي از مدعاهاي مسيحيان اين است كه حضرت عيسي‌عليه‌السلام همان مسيحاي انبياي موعود بني‌اسرائيل است. در مقابل، يهوديان منكر اين امر هستند و مدعي‌اند مسيحاي موعود هنوز ظهور نكرده است و در انتظار اويند.

اين مقاله با رويكرد تحليلي و بررسي اسنادي به بررسي عهد عتيق، تلمود و عرفان قبالاي يهود پرداخته و تلاش مي‌كند تا مجموعه ويژگي‌هاي مسيحا در اين نوشته‌ها، و انطباق آن بر شخصيت آن حضرت را بررسي نبوده و نشان دهد آيا در اين منابع، نشان و يا قرينه‌اي از الوهيت مسيحا مي‌توان يافت يا خير؟

كليدواژه‌ها: بني‌اسرائيل، مسيحا، يهود، عهد عتيق، عهد جديد، تلمود، قبالا.