حقوق مدنی

حسين علي‌بيگي / دکتري تاريخ اسلام، مرکز علمي کاربردي جهاد دانشگاهي کرمانشاه    hosainalibeigi@gmail.com
دريافت: 02/01/1398 ـ پذيرش: 06/05/1398
چکیده
با تشکیل دولت ـ شهر مدینه از سوی پیامبر صلی الله علیها و آله وسلم مهم‌ترین مسئلة فراروی دولت ایشان، یهودیان مدینه بودند. آنان بیشتر ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شهر را در اختیار داشتند؛ بنابراین پیامبر صلی الله علیها و آله وسلم در گام نخست با آنان پیمان‌نامه‌ای منعقد کرد، که در آن مهم‌ترین شاخصه‌های آزادی‌های فردی و حقوق مدنی منعکس شده است؛ تا جایی که مفاد این پیمان‌نامه نخستین و اساسی‌ترین سند حقوقی فرادینی و فراملیتی قلمداد می‌شود. بر این اساس، پژوهش پیش روی به‌دنبال پاسخ دادن به این پرسش است که یهودیان در دولت پیامبر صلی الله علیها و آله وسلم از چه موقعیت اجتماعی برخوردار بودند و حقوق اجتماعی و آزادی‌های مدنی آنان تا چه میزان محترم شمرده شده است؟ یافته‌های این پژوهش که با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی به تبیین موضوع پرداخته، بیانگر این است که یهودیان تا هنگامي که به مفاد پیمان‌نامه پایبند بودند، حقوق سیاسی و اجتماعی آنان محترم شمرده می‌شد و پیامبر صلی الله علیها و آله وسلم ضمن رعایت حقوق شهروندی یهودیان، آنان را مجبور به تغییر و ترک دین خودشان نکردند و یهودیان در جامعة اسلامی برای انجام فعالیت‌های اجتماعی، دینی و مذهبی خود از آزادی عمل برخوردار بودند؛ اما به‌دنبال نقض پیمان‌نامه، توطئه‌های مکرر، تحریک و همکاری با مشرکین مکه، پیامبر صلی الله علیها و آله وسلم با یهودیان پیمان‌شکن به مقابله برخاستند.
کلیدواژه‌ها: پیامبر صلی الله علیها و آله وسلم، یهود، مدینه، حقوق مدنی، آزادی‌های مدنی.