سيدمحمد حاجتي شوركي

سال سيزدهم، شماره چهارم، پياپي 52، پاييز 1401، ص7-24

نوع مقاله: پژوهشي

سيدمحمد حاجتي شوركي / دانشجوي دكتري اديان، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني ره    Hajati65@chmail.ir        
حسين نقوي / استاديار گروه اديان، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني ره    Sadeqnaqavi@yahoo.com    
چکیده
جعل احکام و قوانین در ادیان، مقدمة رسیدن به تکامل و سعادت ابدی است. لازمة وصول به این مقصد، این است که خدای جهان‌آفرین و آگاه به مصالح انسانی، احکام الهی را از طریق پیامبران به بشر رسانده باشد. در گاهان (=گات‌ها) منسوب به زرتشت پیامبر و تنها متن آسمانی نزد زرتشتیان، سخنی از شریعت نیامده است؛ بلکه بیشترِ مباحث فقهی و حقوقی، در وندیداد اوستا و سایر متون دینی زرتشتیان آمده است. شریعت زرتشتی در دوره‌های مختلف دچار تغییر و تبدیل شده است و به‌‌‌ تصریح موبدان زرتشتی، این امر ـ یعنی تغییر و حذف برخی احکام حقوقی و شرعی ـ همچنان ادامه دارد. منشأ این‌همه دگرگونی در احکام و قوانین تا به امروز، بدین سبب بوده است که این امور ساخته و پرداخته بشر بوده‌اند، نه وحی و کلام الهی. مقالة حاضر نخست به توصیف شریعت و مباحث مرتبط با آن در آیین زرتشت پرداخته و ادامة مباحث به تحلیل و بررسی مباحث مطرح شده اختصاص یافته است.
كليدواژه‌ها: آیین زرتشت، شریعت، شریعت‌‌‌‌گریزی، وحی الهی، وندیداد.

سال هشتم، شماره دوم، پياپي 30، بهار 1396

*سيدمحمد حاجتي شوركي / كارشناس ارشد دين شناسي مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني ره           Hajati65@chmail.ir

محمدحسين فارياب / استاديار گروه كلام مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني ره                          m.faryab@gmail.com

دريافت: 15/11/1395 ـ پذيرش: 26/03/1396

چكيده

باور به حيات پس از مرگ، از اصول اساسي اديان الهي است. موضوع اين نوشتار، بررسي تطبيقي سرنوشت انسان پس از مرگ، در دين زرتشت و اسلام است. دين زرتشت مانند اسلام، معتقد به حيات پس از مرگ بوده و در بندهاي متعددي از متون اوستايي و پهلوي، به حيات پس از مرگ اشاره شده است. اين نوشتار، نخست به توصيف عالم پس از مرگ و سرنوشت انسان پس از مرگ، از ديدگاه دين زرتشت و اسلام پرداخته و با نگاه مقايسه اي شباهت ها و تفاوت هاي دو دين در اين عرصه برشمرده است. از جمله شباهت هاي دو دين در آموزه حيات پس از مرگ، مي توان به ضرورت جهان پس از مرگ و محدود بودن آن تا رستاخيز، كيفر و پاداش براي مجرمان و نيكوكاران اشاره كرد. و سه جايگاه بهشت و جهنم و هميستگان در جهان پس از مرگ، براي انسان ها در دين زرتشت، و دو جايگاه بهشت و جهنم برزخي براي آدميان در عالم ديگر در دين اسلام، حضور روان بدون بدن در عالم پس از مرگ، از منظر زرتشتيان و روح همراه با بدن، متناسب با خود، در جهان پس از مرگ از منظر اسلام، از جمله تفاوت ها به شمار مي آيد. اين مقاله با روش توصيفي ـ تحليلي تدوين يافته است و تأكيد آن در ارائه مباحث بر قرآن، اوستا و متون پهلوي است.

كليدواژه ها: دين زرتشت، اسلام، حيات پس از مرگ، برزخ، هميستگان، پل صراط، چينوت پل.

سال ششم، شماره اول، پياپي 21، زمستان 1393

سيدمحمد حاجتي شوركي / دانش پژوه كارشناسي ارشد دين شناسي مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني ره  hajaty65@chmail.ir

محمدحسين طاهري آكردي / استاديار گروه اديان مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني ره         taheri-akerdi@iki.ac.ir

دريافت: 15/9/1393 ـ پذيرش: 2/2/1394

چكيده

تأثيرپذيري اديان از يكديگر، همواره موضوعي مورد اختلاف محققان حوزه مطالعات اديان بوده است. يكي از حوزه هاي ادياني كه مورد توجه دانشمندان قرار گرفته است، مسئلة تأثيرپذيري يهوديت در دوره اسارت بابلي، از باورهاي زرتشتي گري است. بيشتر انديشمندان معتقدند تأثيرپذيري يهوديت از آموزه هاي دين زرتشت مي باشد. درحالي كه برخي محققان، اين نظريه را نپذيرفته اند، دسته اي نيز قائل به عدم قطعيت شده اند. دسته اول، آموزه هايي مانند رستاخيز مردگان، منجي و موعود، فرشته شناسي، و داوري نهايي عمومي را برمي شمارند كه به اعتقاد ايشان اين آموزه ها از دين زرتشت اقتباس شده است. اين مقاله، پس از بررسي ديدگاه هاي موجود، اين ديدگاه را مطرح كرده كه اين نوع تأثيرپذيري طبيعي بوده و به دليل ريشه هاي خدامحور هر دو دين، و وجود انبياي بني اسرائيل، نمي توان اين موارد را تأثيرپذيري يهوديت از دين زرتشت دانست.

كليدواژه ها: يهوديت، دين زرتشت، جلاي بابل، تأثير اديان، رستاخيز، منجي گرايي.