غايت گرايي

سال هفتم، شماره چهارم، پياپي 28، پاييز 1395

سيدمحمدحسن صالح / دانشجوي دكتري اديان و عرفان مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني ره  m.hasansaleh2010@gmail.com

دريافت: 07/05/1395 ـ پذيرش: 24/09/1395

چكيده

يكي از عناصر مهم در هر نظام اخلاقي، نظرية ارزش است كه بر اساس آن، ملاك درستي يا نادرستي اعمال در آن نظام اخلاقي تبيين مي گردد. در نظام اخلاقي يهود، نظرية ارزش از نوع غايت محور بوده كه آدمي با عمل به فضايل و دوري از رذايل اخلاقي، به غايت خداگونگي دست يافته و مستحق عناويني همچون مقدس، عادل و صديق مي گردد. اين تحقيق، بر آن است كه ضمن واكاوي لوازم و قلمرو مفهوم خداگونگي بر اساس منابع درون ديني، فرايند آن را بر اساس ادوار چهارگانه اخلاق يهودي تحليل نمايد. به نظر مي رسد، خداگونگي در ادوار اخلاقي پيش از مدرن، جايگاه خود را به عنوان غايت در نظام اخلاقي يهود حفظ كرد. اما در دوران مدرن و با تأثيرپذيري از نظريات كانت، اخلاق يهودي در حال تبدل ماهيت از غايت گرايي به وظيفه گرايي است. با اين حال، نمونه هايي از اصالت خداگونگي را مي توان در اين اخلاق مشاهده كرد.

كليدواژه ها: نظرية ارزش، خداگونگي، غايت گرايي، اخلاق توراتي، اخلاق حاخامي.