زهرا محققيان

«آيين بلاگرداني»: بازخواني داستان ذبح گاو بني‌اسرائيل براساس اسطوره‌هاي پيشازرتشتي، عهد عتيق و قرآن كريم

سال چهاردهم، شماره اول، پياپي 53، زمستان 1401، ص27-48
 

نوع مقاله: پژوهشي

زهرا محققيان/ استاديار پژوهشکده مطالعات قرآنی، پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي     z.mohaghegh@gmail.com
دريافت: 10/02/1401 ـ پذيرش: 15/06/1401

شماره صفحه: 
27

رويكردهاي مختلف ميان‌رشتگي در تعامل اسطوره و قرآن كريم

سال نهم، شماره چهارم، پياپي 36، پاييز 1397

زهرا محققيان / استاديار پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي    z.mohaghegh@gmail.com
دريافت: 26/01/1397 ـ پذيرش: 14/06/1397
چکیده
در سالیان اخیر، یکی از انواع تعاملات شاخه‌های مختلف علوم انسانی با یکدیگر، مطالعات میان‌رشته‌ای مرتبط با اسطوره است که گفتمان‌های مختلفی را در دانش‌های متعددی همانند تاریخ، اسطوره‌شناسی، هنر، ادبیات، زبان‌شناسی و غیره ایجاد کرده است. اندیشمندان و محققان هر یک از این علوم، توانسته‌اند همگام با این گفتمان‌ها، نظریه‌ها، روش‌ها و حتی تعاریف تازه‌ای از اسطوره و راهبردهای نوینی برای مطالعة آن ارائه کنند. شناخت تمایزات این علوم مختلف و آشنایی با صاحب‌نظران هر یک و اندیشه‌های ایشان، نقش بسیار مؤثری در توسعة مطالعات قرآنی داشته و راهبردهای نوینی را برای پژوهشگران حوزة دین در این زمینه فراهم ساخته است.
در این راستا، پژوهش حاضر بر آن است که بدون هیچ‌گونه پیش‌داوری یا تحمیل باوری، انواع مطالعات میان‌رشته‌ای ممکن میان اسطوره (به معنای عام آن) و قرآن کریم را به بحث بگذارد و از آنجا انواع تعاملات ممکن میان این دو حوزه را از دریچة علوم مرتبط بررسی نماید. مطابق یافته‌های این تحقیق، دست‌كم چهار شاخة اصلی تاریخ، زبان‌شناسی، ادبیات و علم کلام را می‌توان به‌عنوان رایج‌ترین گفتمان‌ها در این زمینه ـ که در دوران معاصر رشد یافته و شکل گرفته‌اند ـ نام برد. البته هر یک از این شاخه‌ها، خود زیربخش‌هایی نیز دارند که در نهایت، تعاملی ترارشته‌ای را در این حوزه رقم می‌زنند.
کلیدواژگان: مطالعات اسطوره‌ای، نقد اسطوره‌ای، اسطوره‌شناسی قرآن.

 


 

شماره مجله: 
36
شماره صفحه: 
43

ماهيت اميد؛ مقايسه‌اي تطبيقي بين اسلام و مسيحيت

سال چهارم، شماره اول زمستان، 1391، ص 7 ـ 26
Ma'rifat-i Adyān, Vol.4. No.1, Winter 2013

زهرا محققيان* / اعظم پرچم**

چكيده
اميد، سرماية اصلي حيات آدمي است. كسي كه به آينده اميدوار است، احساس مي‏كند همه چيز دارد؛ چراكه خوشبختي واقعي و سعادت جاودان در احساس آرامش، اميد و مطلوب‌انديشي است. كسي كه از آرامش روان بهره‏اي ندارد، با ناامني رواني، دغدغه‌خاطر و وسوسه‏هاي فزون‏خواهانه، در اوج قدرت مادي نيز اندك توشه‌اي هم ندارد.
در ميان تعاليم اديان آسماني، شايد نتوان نمونه‌اي را يافت كه از اميد به آينده و تحولات آن تهي بوده و به‌طور مستقيم و يا غيرمستقيم به اصلاح و بهبود وضع بشر و تحقق آرمان‌هاي وي در آينده نظري نداشته باشد. اديان آسماني و با منشأ وحياني در اين خصوص، بسيار برجسته‌تر از ساير آيين‌ها به اين معنا توجه داشته‌اند و بسياري از معتقدات ديني پيروان آنها با اين معنا ارتباط مي‌يابد.
اين نوشتار به‌طور خاص به نحوه انعكاس مفهوم «اميد»، در متون ديني اسلام و مسيحيت ‌پرداخته و برآن است كه مختصات كلي اين آموزه را در اين متون ترسيم نمايد تا زمينه‌اي براي نزديكي هرچه بيشتر اديان به يكديگر را فراهم آورد.
كليدواژه‌ها: اميد، قرآن، عهد جديد، هدف.

شماره مجله: 
13
شماره صفحه: 
7
محتوای تغذیه