سال ششم، شماره اول، پياپي 21، زمستان 1393

سيدمحمد حاجتي شوركي / دانش پژوه كارشناسي ارشد دين شناسي مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني ره  hajaty65@chmail.ir

محمدحسين طاهري آكردي / استاديار گروه اديان مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني ره         taheri-akerdi@iki.ac.ir

دريافت: 15/9/1393 ـ پذيرش: 2/2/1394

چكيده

تأثيرپذيري اديان از يكديگر، همواره موضوعي مورد اختلاف محققان حوزه مطالعات اديان بوده است. يكي از حوزه هاي ادياني كه مورد توجه دانشمندان قرار گرفته است، مسئلة تأثيرپذيري يهوديت در دوره اسارت بابلي، از باورهاي زرتشتي گري است. بيشتر انديشمندان معتقدند تأثيرپذيري يهوديت از آموزه هاي دين زرتشت مي باشد. درحالي كه برخي محققان، اين نظريه را نپذيرفته اند، دسته اي نيز قائل به عدم قطعيت شده اند. دسته اول، آموزه هايي مانند رستاخيز مردگان، منجي و موعود، فرشته شناسي، و داوري نهايي عمومي را برمي شمارند كه به اعتقاد ايشان اين آموزه ها از دين زرتشت اقتباس شده است. اين مقاله، پس از بررسي ديدگاه هاي موجود، اين ديدگاه را مطرح كرده كه اين نوع تأثيرپذيري طبيعي بوده و به دليل ريشه هاي خدامحور هر دو دين، و وجود انبياي بني اسرائيل، نمي توان اين موارد را تأثيرپذيري يهوديت از دين زرتشت دانست.

كليدواژه ها: يهوديت، دين زرتشت، جلاي بابل، تأثير اديان، رستاخيز، منجي گرايي.

سال پنجم، شماره اول، پياپي 17، زمستان 1392

فاطمه‌سعيده اقارب‌پرست / دانشجوي دكتري علوم قرآن و حديث دانشگاه اصفهان  agharebsaeedeh@yahoo.com
اعظم پرچم / دانشيار گروه علوم قرآن و حديث دانشگاه اصفهان  azamparcham@gmail.com
دريافت: 29/9/1392 ـ پذيرش: 11/3/1393
چكيده
انديشه معاد در آيين يهود داراي تعابير متعددي است. برخي از اين تعابير، برخاسته از انديشه حلول‌گرايي و برتري قوم يهود است كه ثواب به قوم برتر و عقاب به اقوام ستمگر مربوط است. دسته ديگري، بدون در نظر گرفتن مسئله قوميت، پاداش و عقاب را فردي مي‌دانند. آنچه مسلم است، عقايد مختلف پيرامون معاد، دين يهود را با سؤالاتي مواجه كرده است؛ اينكه چگونه فرد يهودي با وجود مسئله برگزيدگي و قوميت برتر، به‌دليل ظلم‌ها و خطاهايش عذاب مي‌شود؟ اگر عذاب مربوط به اقوام ستمگر نسبت به يهود باشد، ضمانت اجرايي شريعت و احكام الهي كه در عهد قديم مطرح شده، مورد سؤال قرار مي‌گيرد.    
اين پژوهش به طرح ديدگاه‌هاي متفاوت يهود، پيرامون معاد و بررسي آن در آموزه‌هاي قرآن مي‌پردازد. حاصل آنكه، انديشه قوم‌گرايي يهود در مسئله معاد و سردرگمي در عمل به آموزه‌هاي ديني، ازجمله زهد و تقوا، ساختار بنيادي احكام اجتماعي، نظير قصاص را در اين دين دچار ابهام مي‌كند؛ زيرا از نظر يهوديان، تنها قوم يهود، رستگاري را براي افراد رقم مي‌زنند. درحالي‌كه بر اساس تعاليم قرآن، «هر كس در گرو اعمال و دستاوردهاي خويش است» (مدثر: 38).
كليدواژه‌ها: معاد، قرآن، يهود، آخرالزمان، ثواب و عقاب، حلول‌گرايي، رستاخيز.

، سال اول، شماره دوم، بهار 1389، ص 67 ـ 96

1) آخرالزمان و حيات اخروي در يهوديت و مسيحيت

عباس رسول‌زاده*

a) چكيده

شوق آگاهي از سرنوشت، در سرشت آدمي نهاده شده است. با نگرشي كوتاه به تاريخ زندگي بشر درمي‌يابيم يكي از دغدغه‏هاي هميشگي انسان، چگونگي فرارسيدن پايان اين جهان و حيات پس از مرگ بوده است. براي مباحثي پيرامون آمدن موعود، جاودانگي روح، پايان اين جهان و فرارسيدن جهان ديگر، واژة «اسكاتولوژي»1 به كار مي‌رود. اين واژه به معناي شناخت آخرالزمان‏ و آخرت، از كلمة «اسكاتوس» يوناني به معناي «آخر» يا «بعد» گرفته شده است. سه دين ابراهيمي يهوديت، مسيحيت و اسلام، از نزديك بودن آخرالزمان و آخرت سخن گفته‏اند. جمعي از يهوديان و همه مسيحيان، اين دو دوره را به گونه‏اي بر هم منطبق مي‌دانند؛ اما جمعي ديگر از يهوديان و همة مسلمانان، آخرالزمان و آخرت و يا به عبارتي، عصر ظهور و روز قيامت را دو دورة جدا از هم مي‌دانند.

كليد واژه‌‌ها: آخرالزمان، ماشيح، موعود، دجال،‌ بازگشت، رستاخيز، پاداش، كيفر، بهشت، جهنم.