@article {
author = {dehghanzadeh, Sajjad and , Sima},
title = {تحلیل و بررسی جبرگرایی و نفی کَرمَه در اندیشة آجیویکا},
journal = {معرفت ادیان 52، پاییز 1401},
volume = {13},
number = {4},
pages = {107-122},
year  = {2022},
publisher = {Imam Khomeini Educational and Research Institute},
issn = {2008-8116},
eissn = {2980-809X},
doi = {},
abstract = {Ajivika is one of the Gnostic and heretical forms of Indian religion, which, despite being roughly consistent with Jainism and Buddhism, created a separate effective doctrine against Brahmanism in the 6th century BC. "Hindi's missing religion" is an expression that describes Ajivika; because it disappeared from the 14th century AD and was probably absorbed into later trends such as Digambaras of Jainism and Vaishnavism. The central and distinctive thought of Ajivika is "determinism" - as a rare tendency in the Hindu intellectual space - which seems to be, having a minimal reading of it, in conflict with the comprehensive idea of "karma". Focusing on "determinism" in the expression of the theoretical and practical dimensions of Ajivika, this research tends to study and analyze the possibility of a relative harmony or a complete conflict between the idea of predestination (niyyati) and the doctrine of “karma”. My analysis in this essay shows that the absolute acceptance of predestination and rather the denial of human free will by Ajivika seems to be consistent with the other ideas of this school; such as: "believing in the six classes of existence", "atomism", "prophecy according to the idea of determinism of nature" and also "belief in the efficacy of asceticism (tapas) in achieving salvation (moksha)". However, I can say, from a critical point of view, that despite having a formal order, Ajivika's thoughts are based on inexperienciable presuppositions and on dubious ideas in some cases.},
keywords = {Ajivika, karma, Tapas, Indian determinism, Niyati., },
title_fa = {تحلیل و بررسی جبرگرایی و نفی کَرمَه در اندیشة آجیویکا},
abstract_fa ={آجیویکا، یکی از صورت های ناستیکایی و بدعت گذار دیانت هندی است که به رغم همنوایی تقریبی با آیین جین و آیین بودا، طریقتِ اثربخش جداگانه ای را در قرن ششم قبل از میلاد در برابر برهمنیسم ایجاد کرده است. «دین مفقوده‌ی هندی»، تعبیری در وصف آجیویکاست؛ زیرا آن از قرن چهاردهم میلادی ناپدید شد و احتمالاً در نحله های متأخرتری چون دیگمبرۀ جینیسم و ویشنوپرستی جذب گردید. اندیشۀ کانونی و متمایز آجیویکا، «جبرگرایی» است که به عنوان گرایشی نادر در فضای فکری هندویی، در یک قرائت حداقلی ظاهراً در تضاد با انگارۀ فراگیر «کَرمَه» قرار می گیرد. پژوهش پیش رو با تمرکز بر «جبرگرایی» در بیان ابعاد نظری و عملی آجیویکا، می خواهد احتمال هماهنگی نسبی یا تعارض کامل انگارۀ تقدیرِ مقدّر (نیاتی) را با آموزۀ کَرمَه بررسی و تحلیل کند. در این جستار، تحلیل ها نشان می دهند که پذیرش مطلق تقدیر و مآلاً نفی اراده‌ی آزاد انسان توسط آجیویکا با سایر انگاره های این مکتب، همچون «قول به طبقات شش گانۀ وجود»، «اتم باوری»، «پیشگویی با توجه به قول به جبر طبیعت» و نیز «باور به کارآمدی ریاضت (تَپَس) در نیل به رستگاری (مُکشه)» ظاهراً سازگار به نظر می رسد. بااین حال از منظری انتقادی، می توان اظهار داشت که اندیشه های آجیویکا با وجود برخورداری از انتظام صوری، بر پیش فرض های پیشینی تجربه ناپذیر و در پاره ای موارد بر پنداره های ظنی استوار است.},
keywords_fa = {نیاتی ,جبرگرایی هندی ,کَرمَه، تَپَس ,آجیویکا ,},
url = {https://marefateadyan.nashriyat.ir/node/669},
eprint = {https://marefateadyan.nashriyat.ir/sites/marefateadyan.nashriyat.ir/files/article-files/7_24.pdf}
}