@article {
author = {Karami mohammadabadi , Hassan  and Asgariyazdi, Ali and mirdamadi, Seyed mojtaba and Rahnemaei, Hosein},
title = {بررسی تطبیقی ماهیت دین در اندیشه اسپینوزا و علامه طباطبایی: از عقل‌گرایی تا فطرت‌گرایی},
journal = {معرفت ادیان 65 ، زمستان 1404},
volume = {17},
number = {1},
pages = {-},
year  = {2026},
publisher = {Imam Khomeini Educational and Research Institute},
issn = {2008-8116},
eissn = {2980-809X},
doi = {10.22034/marefateadyan.2025.5002203},
abstract = {},
keywords = {},
title_fa = {بررسی تطبیقی ماهیت دین در اندیشه اسپینوزا و علامه طباطبایی: از عقل‌گرایی تا فطرت‌گرایی},
abstract_fa ={هدف اصلی این مطالعه، بررسی تطبیقی ماهیت دین در اندیشه باروخ اسپینوزا و علامه سیدمحمدحسین طباطبایی است تا نشان دهد چگونه تفاوت در دیدگاه‌های آنان ریشه در مبانی فلسفی متفاوتشان دارد. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و تطبیقی، و با اتکا بر آثار اصلی هر دو متفکر، به این مهم می‌پردازد. یافته‌ها نشان می‌دهد که اسپینوزا، با رویکردی عقل‌گرایانه و بر اساس هستی‌شناسی مبتنی بر جوهر واحد، دین را عمل بر اساس شناخت خدا می‌داند. او کتاب مقدس را متنی تاریخی و اخلاقی تلقی کرده و وحی را بیشتر در حوزه عمل، کاربردی می‌داند تا حوزه شناخت حقیقت. در مقابل، علامه طباطبایی، با تکیه بر هستی‌شناسی سلسله‌مراتبی (اصالت و تشکیک وجود) و با رویکردی که عقل را در کنار وحی و فطرت به عنوان منابع معرفت دینی به رسمیت می‌شناسد، دین را راهنمایی فطری برای رسیدن به سعادت تلقی می‌کند. این مطالعه تطبیقی آشکار می¬سازد که تفاوت بنیادین میان دین عقل‌گرای اسپینوزا و دین فطرت‌گرای علامه، پیامد مستقیم مبانی هستی‌شناختی متفاوت آنان است. بدین ترتیب، پژوهش حاضر ضمن روشن ساختن نقاط اشتراک و افتراق این دو اندیشمند، بر نقش تعیین‌کننده پیش‌فرض‌های متافیزیکی در شکل‌دهی به فلسفه دین تأکید می‌ورزد.},
keywords_fa = {دین ,اسپینوزا ,علامه طباطبایی ,مطالعه تطبیقی ,},
url = {https://marefateadyan.nashriyat.ir/node/5002203},
eprint = {}
}