TY - JOUR ID - 5002200 TI - تحلیل تطبیقی تفکر نیابت الهی در مسیحیت کاتولیک و خلافت الهی در مذهب شیعه JO - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) JA - 16 LA - fa SN - 2008-8116 AU - saeedeh, nekonam AD - AU - Mohammad reza, AD - دانشیار - گروه معارف اسلامی دانشگاه قم Y1 - 2026 PY - 2026 VL - 17 IS - 1 SP - EP - نیابت الهی ,خلافت الهی ,ولایت فقیه ,امامت ,کلیسا ,پاپ ,نظام شیعه ,DO - 10.22034/marefateadyan.2025.5002200 AB - این پژوهش به مقایسه دو مفهوم نیابت الهی در مسیحیت کاتولیک و خلافت الهی در شیعه امامیه می‌پردازد. با روشی تحلیلی، ابعاد معرفتی، نهادی و الهیاتی این دو نظام بررسی شده است. یافته ‌ها نشان می‌دهد نیابت پاپی بر ساختار نهادی کلیسا و اطاعت از سنت متمرکز است، حال آنکه خلافت الهی در اندیشه شیعه، جایگاهی فراتر از نهاد دینی دارد و به ‌عنوان نیابت تکوینی و تشریعی تفسیر می‌ شود. در شیعه، این مفهوم از پیامبر آغاز گشته، در امامان معصوم تداوم یافته و در عصر غیبت با نظریه ولایت فقیه پیگیری شده است. ولیّ خدا در این دیدگاه، نه ‌تنها مفسر شریعت، که واسطه فیض الهی و مجری عدالت است. این نگاه، خلافت را به الگویی تمدنی تبدیل می‌کند که با عقلانیت، عدالت اجتماعی و مدیریت جامعه پیوند خورده است. تفاوت کلیدی در این است که نیابت پاپی بیشتر حکمرانی نهادی را مد نظر دارد، درحالی‌که خلافت الهی در شیعه، حکومت توحیدیِ مبتنی بر کرامت انسانی را هدف گرفته است. این پژوهش نشان می‌دهد که نظام شیعی با تلفیق وحی، عقل و مشارکت مردمی، طرحی جامع برای تحقق حاکمیت الهی ارائه می‌دهد. UR - https://marefateadyan.nashriyat.ir/node/5002200 L1 - ER -