TY - JOUR ID - 5002090 TI - بازخوانی جایگاه زن در فقه زرتشتی دوره ساسانی JO - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) JA - 16 LA - fa SN - 2008-8116 AU - somayeh, khalili AD - Y1 - 2026 PY - 2026 VL - 17 IS - 1 SP - EP - فقه زرتشتی‌ ,دوره ساسانی ,ازدواج ,طلاق ,DO - 10.22034/marefateadyan.2025.5002090 AB - این پژوهش به بررسی ساختار حقوقی و اجتماعی ازدواج و طلاق در سنت زرتشتی ـ ساسانی می‌پردازد و تلاش دارد نسبت آن را با جایگاه زن در نظام پدرسالارانة این دوره تحلیل کند. مسئله محوری مقاله، تبیین نحوه‌ی شکل‌گیری قواعد فقهی خانواده در منابع پهلوی، به‌ویژه «مادیان هزار دادستان»، و نحوه‌ی بازتاب قدرت، جنسیت و طبقه در آن است. هدف پژوهش، بازخوانی تاریخی و انتقادی از نظام طلاق در متون دینی زرتشتی و تحلیل نقش مفاهیمی چون سرپرستی، ازدواج نیابتی و نهاد چکری در تثبیت نظم اجتماعی ساسانی است. این مطالعه با روشی تاریخی ـ تحلیلی و بر پایه تحلیل منابع اولیه (نظیر دینکرد، روایت‌های پهلوی، و متون فقهی) انجام شده است. یافته‌های مقاله نشان می‌دهد که اگرچه در اصول نظری طلاق نیازمند رضایت زن بود، اما در عمل، زنان تنها در طبقات بالای جامعه امکان مشارکت حقوقی داشتند. همچنین، وابستگی کامل زنان به ولی یا شوهر، نقش آن‌ها را به تابعی از ساختار پدرسالار تقلیل داده و قواعد طلاق عمدتاً در خدمت تثبیت منافع مردان و نظام طبقاتی عمل می‌کرده است. UR - https://marefateadyan.nashriyat.ir/node/5002090 L1 - ER -