TY - JOUR ID - 5002014 TI - آیت سیاهی* بررسی نقش اهریمن و دیوان در دادِستان مینوی خرد JO - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) JA - 16 LA - fa SN - 2008-8116 AU - , AD - AU - sayyed saeid reza montazeri, Montazeri AD - دانشیار - گروه ادیان و عرفان، دانشکدگان دانشگاه تهران AU - Mustafa, AD - استادیار Y1 - 2026 PY - 2026 VL - 17 IS - 1 SP - EP - اهریمن ,دیوپرستی ,مینوی خرد ,صفات رذیله ,DO - 10.22034/marefateadyan.2025.5002014 AB - دادِستانِ مینوی خرد، متنی است دینی و اخلاقی که در آن بسیار از اهریمن و دیوان یاد شده است. در این کتاب مفهوم اهریمن و دیوان، به عنوان دستیاران و لشکریان او، در نمودها و قالب‌های چندگانه واکاوی و برای هر نمود، مثال‌هایی ارائه شده است. خوانش دقیق این کتاب در پرتو شکل‌گیری معنای متن توسط متون دیگر (بینامتنیّت) و فهم مطالب بین سطور از شکل‌گیری، زیست، خویشکاری‌ها و سرنوشت دیوان‌دیو و فرزندان او پرده برمی‌دارد. بر این اساس، در مینوی خرد با چهار دسته از دیوان مواجه می‌شویم و بر همین بنیاد، شیوه‌های پیروی و پرستش آنها و راه‌های رهایی از آنان در اختیار مخاطب قرار می‌گیرد. در این مقاله با تکیه بر شواهد متنی و ارجاع به متون همزمان و همزبان، کوشش شده که تصویر روشنی از این دیوان و خویشکاری‌های آنها به دست داده شود و در مورد ارتباط اهریمن و عُمالش با زندگی گیتیانه و جهان پس از مرگ، خطوط واضحی ترسیم گردد. آنچه که در پایان به عنوان نتیجه پیش رویِ پژوهشگر قرار می‌گیرد، اثباتِ وجود مفهومی و مصداقیِ چهار دسته از دیوان، شناخت راه‌های نفوذ آنان در آدمی و به دست دادنِ راهکارهایی برای رهایی از آنان است UR - https://marefateadyan.nashriyat.ir/node/5002014 L1 - ER -