TY - JOUR ID - 5001776 TI - بازنمایی تشبیه و تنزیه در علم¬الاساطیر یونانی: عوامل و آثار JO - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) JA - 16 LA - fa SN - 2008-8116 AU - Sajjad, dehghanzadeh AD - دانشیار - گروه ادیان و عرفان دانشگاه شهید مدنی آذربایجان AU - Neda, Shirmohamadpour Garjani AD - Y1 - 2025 PY - 2025 VL - 16 IS - 4 SP - EP - DO - 10.22034/marefateadyan.2025.5001776 AB - «تشبیه» (Anthropomorphism) و «تنزیه» (Transcendentalism) به¬عنوان دو اصطلاح فنّی و الهیّاتی، از کاربردهای درون¬دینی و دلالت¬های برون¬دینی¬ برخوردارند و به¬لحاظ مفهومی، متضایف و برابرنهاد فرض می¬شوند. استعمال تشبیه و تنزیه در سنت¬های دینی، جهان¬روا و پُربسامد است، اما فرهنگ اساطیریِ یونان به¬اسلوبی ویژه مَحمِل و مَجلای کاربردهای دینیِ این دو اصطلاح تصوّر می¬شود؛ به¬طوری¬که ایزدان یونانی در مقام نظر فراتر از ساحت تشبیه محض فرض شده¬اند، حال آنکه در مقام عمل، فصل¬الخطاب تشبیه و تنزیه را نمی¬توان در وصف ایشان به¬سادگی بازشناخت. اهمیّت این موضوع آن¬گاه دوچندان می¬شود که بدانیم، ایزدان یونانی مطابق نوعی الگوی خطّی و تکاملی تدریجاً از شمایل¬های تشبیهی¬تر درآمده و به کسوت¬های تنزیهی¬تر گراییده¬اند و همین گرایش¬های تنزیهی، تمهیدات گذر از دورۀ ربّانی به دوران فلسفی را برای مردم یونان فراهم کرده است. از آنجاکه ظاهراً واکاوی اصل و ابعاد این مسأله به¬لحاظ پژوهشی تاحدّی مغفول مانده است، پژوهش فراروی بر بنیاد این مسأله شکل می¬گیرد که قلمرو¬های معنایی، نسبت¬ها و پیامدهای تشبیه و تنزیه براساس گزارش¬های اساطیر یونانی کدامند؟ یافته¬ها نشان می¬دهند، تشبیه در اساطیر یونانی معادل انسان¬شکل-انگاری ایزدان به لحاظ شمایلی، احساسات و رفتار است؛ حال آنکه، مقصود از تنزیه، غیریّت ایزدان تنها از نظر نامیرایی و برخورداری از قوای مافوق انسانی است. UR - https://marefateadyan.nashriyat.ir/node/5001776 L1 - ER -