معاد

*سيد محمد حاجتي شورکي/ دانشجوي دکتری ادیان و عرفان، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره    Hajati65@chmail.ir
حسين نقوي / استاديار گروه اديان، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره
دريافت: 09/04/1398 ـ پذيرش: 07/09/1398
چکیده
آیات قرآن نشان از آن دارند که در تورات ذکر «معاد» آمده است؛ ولی در تورات موجود یادی از معاد نشده است. این نوشتار افزون بر بحث علمی که بررسی دیدگاه قرآن دربارة معادباوری یهودیت است، چرایی ذکر نشدن معاد در تورات فعلی را تحلیل می‌کند و آن به این شیوه است که تحلیل‌های مختلف دربارة توجیه عدم ذکر معاد در تورات را مطرح کرده، سپس دیدگاه برگزیدة خود را بیان می‌کند. دیدگاه برگزیده، تورات را عنوانی برای عهد عتیق و تمام کتاب‌هایی می‌داند که متن مقدس یهودی‌اند، ولی جزو عهد عتیق قرار نگرفته‌اند و با عنوان اپوکریفا و سوداپیگرافا، قانونی درجة اول اعلام نشده‌اند و با بررسی اجمالی برخی از این متون، ذکر معاد در آنها یافت شد. در نتيجة این دیدگاه برگزیده امید مي‌رود مطالبی را که قرآن به تورات نسبت داده است، ولی در عهد عتیق نیست، بتوان در کتب اپوکریفایی و سوداپیگرافایی یافت.
کلیدواژه‌ها: معاد، یهودیت، قرآن، تورات، اپوکریفا، سوداپیگرافا.
 

سال پنجم، شماره اول، پياپي 17، زمستان 1392

فاطمه‌سعيده اقارب‌پرست / دانشجوي دكتري علوم قرآن و حديث دانشگاه اصفهان  agharebsaeedeh@yahoo.com
اعظم پرچم / دانشيار گروه علوم قرآن و حديث دانشگاه اصفهان  azamparcham@gmail.com
دريافت: 29/9/1392 ـ پذيرش: 11/3/1393
چكيده
انديشه معاد در آيين يهود داراي تعابير متعددي است. برخي از اين تعابير، برخاسته از انديشه حلول‌گرايي و برتري قوم يهود است كه ثواب به قوم برتر و عقاب به اقوام ستمگر مربوط است. دسته ديگري، بدون در نظر گرفتن مسئله قوميت، پاداش و عقاب را فردي مي‌دانند. آنچه مسلم است، عقايد مختلف پيرامون معاد، دين يهود را با سؤالاتي مواجه كرده است؛ اينكه چگونه فرد يهودي با وجود مسئله برگزيدگي و قوميت برتر، به‌دليل ظلم‌ها و خطاهايش عذاب مي‌شود؟ اگر عذاب مربوط به اقوام ستمگر نسبت به يهود باشد، ضمانت اجرايي شريعت و احكام الهي كه در عهد قديم مطرح شده، مورد سؤال قرار مي‌گيرد.    
اين پژوهش به طرح ديدگاه‌هاي متفاوت يهود، پيرامون معاد و بررسي آن در آموزه‌هاي قرآن مي‌پردازد. حاصل آنكه، انديشه قوم‌گرايي يهود در مسئله معاد و سردرگمي در عمل به آموزه‌هاي ديني، ازجمله زهد و تقوا، ساختار بنيادي احكام اجتماعي، نظير قصاص را در اين دين دچار ابهام مي‌كند؛ زيرا از نظر يهوديان، تنها قوم يهود، رستگاري را براي افراد رقم مي‌زنند. درحالي‌كه بر اساس تعاليم قرآن، «هر كس در گرو اعمال و دستاوردهاي خويش است» (مدثر: 38).
كليدواژه‌ها: معاد، قرآن، يهود، آخرالزمان، ثواب و عقاب، حلول‌گرايي، رستاخيز.

سال چهارم، شماره دوم، پياپي 14، بهار 1392، ص 55 ـ 72

فاطمه شيرزاد راد جلالي / كارشناس ارشد علوم قرآن و حديث دانشگاه آزاد اسلامي، واحد كرج f_shirzadejalali@yahoo.com

 سوسن آل‌رسول / دانشيار دانشگاه آزاد اسلامي، واحد كرج s_alerasoul@kiau.ac.ir

دريافت: 10/ 6/ 1392 ـ پذيرش: 15/ 11/ 1392

چكيده

باور به هدفمندي و سير به سوي مقصدي نهايي، يكي از مباني اصلي همة اديان الهي است. آئيني كه زرتشت در حدود هفت قرن پيش از ميلاد عرضه داشت، همچون دين اسلام، از اديان توحيدي به شمار مي‌رود. اما گذشت زمان و عدم صيانت متون مقدس زرتشتي از دستكاري‌هاي انساني، تصور جدايي و بينونت ذاتي، ميان اين دو آيين را تقويت كرده است. اين مقاله، پس از واكاوي اصل و لوازم مهم مبداء و معاد در آيين زرتشت، با يافتن اشتراكات بسياري با اسلام منشأييت توحيدي آن را اثبات مي‌نمايد و قابليت انطباق آن دسته از تعاليم اصيل دين زرتشت را،‌ كه حكايت از جهان پس از مرگ و كيفيت آن مي‌كند، با تعاليم قرآني تأييد مي‌كند.

كليد واژه‌ها: زرتشت، مبداء، معاد، خير و شر.