جهان

، سال اول، شماره چهارم، پاييز 1389، ص 165 ـ 187

Ma'rifat-i Adyān, Vol.1. No.4, Fall 2010

محمدرسول ايماني*

چكيده

پورانه‌ها، كه در دسته‌بندي كلاسيك متون هندويي در گروه متون سْمِرتي(غير مُنزَل) جاي داده دارند، از جمله تأثيرگذارترين متون هندويي در شكل‌دهي هندسه ی فكري و نظام الاهياتي هندوئيسم متأخر و معاصر به شمار مي‌روند. پورانه‌ها با نگاهي وحدت وجودي به جهان و با قرار دادن موجودات در سلسله مراتب تجلّيات برهمن، خدايان متكثّر هندويي را در يك نظام الاهياتي واحد مي‌گنجاند و به كاركردهاي متنوّع خداياني كه تا آن‌زمان در ارتباطي نامشخّص با هم به سر مي‌بردند، انسجام مي‌بخشد. همچنين پورانه‌ها، با ارائه طرحي از مراحل و مراتب خلقت، كه موجودات بر اساس شدّت و ضعفِ معرفت، در يك سلسله طولي قرار دارند، خلقت انسان را در مراحل پاياني و تأمين كننده ی هدف نهايي برهمن از خلق كائنات معرّفي كرده و بدين وسيله، نقشي محوري براي او در نظام هستي رقم مي‌زند. اين نوشتار، تلاشي در جهت جهان‌بيني هندويي، با تكيه بر آموزه‌ها و تعاليم پورانه‌اي، در سه حوزه ی خداشناسي، جهان‌شناسي، انسان‌شناسي و نجات‌شناسي مي‌باشد.

كليد واژه‌ها: هندوئيسم، متون هندويي، پورانه‌ها، حقيقت غايي، جهان، انسان، نجات.