علي اكبر باقري

سال سوم، شماره سوم، تابستان 1391، ص 87 ـ 104

Ma'rifat-i Adyān, Vol.3. No.3, Summer 2012

علي اكبر باقري*

چكيده

يكي از آثار و نتايج عقايد خاص شيخيه در مورد باب امام عصر، بسترسازي براي پيدايش فرقه‎ ضاله بابيت، به رهبري علي‌محمد باب شاگرد سيدكاظم رشتي بود. مهم‌ترين وجه ارتباط ميان شيخيه و بابيه، اعتقاد به ركن رابع و بابيت است. ركن رابع آموزه‌اي است كه از ابداعات فرقة شيخيه بوده و پيش از ايشان به اين معنا و مفهوم خاص موردنظر شيخيه، در معارف و عقايد شيعة امامي مطرح نبوده است. ركن رابع در انديشة شيخيه، عبارت از واسطه‌اي است كه خلق را به حجت خدا و امام غايب رهنمون گشته و بدون تصور ركن رابع، وجود امام را لغو و بيهوده مي‌خوانند. ازاين‌رو، شيخي‌ها اصول دين را چهار اصل مي‌دانند. توحيد، نبوت، معاد و ركن رابع. اين دستگاه فكري خاص شيخيه در مورد ركن رابع، زمينه‌ساز آفرينش محصولي چون ادعاي بابيت علي‌محمد شيرازي شد.

كليدواژه‌ها: ركن رابع، شيخيه، بابيه، امامت، امام عصر، احمد احسايي، كريمخان كرماني.