كاركردهاي دين

 سال چهارم، شماره سوم، پياپي 15، تابستان 1392، ص 5 ـ 16

همايون همتي / دانشيار اديان و عرفان تطبيقي دانشكده روابط بين الملل                  drhemati@yahoo.com

دريافت: 5/ 8/ 1392ـ پذيرش: 20/ 12/ 1392

چكيده

ارائه تعريفي روشن و دقيق از دين، در بحث از ماهيت و كاركرد دين ضروري است. دين‌پژوهان معاصر پس از سپري شدن دوراني كه تعريف‌هاي تك‌بعدي از دين رواج داشت، امروز به تعاريف چندبعدي از دين رو آورده‌اند. از آن ميان، تعريف هفت بُعدي اسمارت مقبوليت بيشتري يافته است. جامعه‌شناسان دين نيز امروز به ورشكستگي و نارسايي نظريه‌هاي عرفي‌شدن دين اعتراف مي‌كنند و در بيان كاركردهاي متنوع دين، بر كاركردهاي اجتماعي و سياسي آن به صراحت تأكيد دارند. دين، علاوه بر معنابخشي، داراي كاركرد هويت‌بخشي و مشروعيت‌بخشي است و مي‌تواند در نظم و انضباط جامعه و حتي بهداشت رواني، تعليم و تربيت و روابط بين‌الملل نقش ايفا كند. قابليت اديان در ايفاي هريك از اين نقش‌ها يكسان نيست و آشكارا ميان آنها تفاوت‌هايي وجود دارد. اين مقاله، انواع اين كاركردها را با نگاه فلسفي ـ جامعه‌شناسي مورد بحث و تحليل قرار مي‌دهد.

كليدواژه‌ها: دين، تعاريف دين، كاركردهاي دين، هويت، معنا، مشروعيت، جامعه.